Blair kwaad om aanklacht bespionering Kofi Annan
De Britse premier Blair heeft donderdag verbolgen gereageerd op aantijgingen dat de Britse inlichtingendienst de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Kofi Annan, bespioneerde. Blair noemde de claims uiterst onverantwoordelijk. Zij zouden de veiligheid van het land bedreigen.
De premier ging niet inhoudelijk in op de onthullingen van de voormalige minister Clare Short (Ontwikkelingssamenwerking). „Dat betekent niet dat deze berichten als waar moeten worden aangenomen”, zo zei hij tegenover journalisten.
Short stelde dat agenten van de inlichtingendienst VN-secretaris-generaal Annan afluisterden in de aanloop naar de invasie van Irak. „Die dingen gebeurden en in het geval van het kantoor van Kofi Annan werd dat enige tijd gedaan”, verzekerde de ex-bewindsvrouw in een radio-interview met de Britse BBC. Als minister had ze destijds zelf transcripties gelezen van gesprekken die Annan had gevoerd.
Volgens Short hadden agenten van de inlichtingendiensten opdracht gekregen operaties uit te voeren binnen de VN. Ze zei niet te weten of dat legaal was. Short trad vorig jaar af als minister uit protest tegen de Irak-oorlog.
Een woordvoerder van de Britse regering zei in een reactie dat de overheid nooit commentaar geeft op zaken die de inlichtingendiensten aangaan. Volgens hem werken de inlichtingen- en veiligheidsdiensten volgens nationale en internationale wetten.
VN-baas Annan zelf zou „teleurgesteld” zijn als de berichten over mogelijke Britse afluisterpraktijken waar blijken te zijn. Via zijn woordvoerder riep Annan vanuit New York op tot beëindiging van alle nog eventueel voortgaande spionage.
De zegsman repte van illegale praktijken die het werk van Kofi Annan ondermijnen. Zij die spreken met de secretaris-generaal hebben er recht op dat hun communicatie vertrouwelijk is, stelde de woordvoerder.
Diplomaten in het VN-hoofdkwartier in New York reageerden nauwelijks verbaasd op de mogelijkheid dat hun gesprekken worden afgeluisterd door buitenlandse inlichtingendiensten. Veel VN-functionarissen gaan er al van uit dat ze in elk geval door Amerikaanse geheime diensten worden afgeluisterd, zo verluidde het in de wandelgangen van het VN-gebouw. Veel landen zouden maatregelen hebben genomen om hun communicatie beter te beveiligen.
De VN zijn van plan een onderzoek in te stellen naar de zaak, maakte een woordvoerder donderdagavond bekend. De zegsman kondigde ook maatregelen aan om de telefoon- en faxlijnen in het VN-bureau van Annan te beveiligen.
Voormalig VN-leider Boutros Ghali noemde het afluisteren van een VN-secretaris-generaal thuis en op zijn werk een „traditie.” Boutros Ghali was van 1992 tot en met 1996 de topman van de organisatie. Hij reageerde donderdagavond voor de Britse omroep BBC.
Anonieme regeringsbronnen repten donderdag tegenover de BBC van een storm in een glas water. Als de berichten kloppen, ging het nagenoeg zeker niet om het daadwerkelijk plaatsen van microfoons of andere afluisterappatuur in het VN-pand, stelden zij. Veeleer gaat het om het via satellieten oppikken van communicatie, een daad die legaal zou zijn.
Een Britse deskundige op het gebied van internationaal recht, Malcolm Shaw, zei tegen de BBC dat het afluisteren van VN-diplomaten wel degelijk illegaal is. Volgens hem hebben alle VN-lidstaten in een speciaal document moeten beloven dat ze de integriteit van de volkerenorganisatie en van de secretaris-generaal geen schade zullen berokkenen.
De uitspraken van Short over het afluisteren van Annan volgen op een beslissing van de Britse openbaar aanklager om een voormalige medewerkster van de Britse inlichtingendienst (GCHQ) niet te vervolgen. Katherine Gun liet een geheime memo van de Amerikaanse veiligheidsdienst NSA uitlekken waarin de Britten om steun wordt gevraagd voor het afluisteren van niet-permanente leden van de VN-Veiligheidsraad.