Bush zei verontrust te zijn over recente ontwikkelingen in Massachusetts en Californië. In Massachusetts besliste het hooggerechtshof eind vorig jaar dat het parlement de wetgeving moest aanpassen om formele huwelijken tussen mensen van dezelfde sekse mogelijk te maken. Het feit dat dergelijke huwelijken nu niet mogelijk zijn, maakt van lesbiennes en homoseksuelen ”tweederangs burgers”, volgens het hof. Dat is in strijd met de grondwet van Massachusetts, die discriminatie op grond van sekse en seksuele oriëntatie verbiedt.In Californië gaf burgemeester Gavin Newsom zijn ambtenaren van de burgerlijke stand onlangs opdracht om mensen van gelijke sekse te trouwen. Daarvan hebben inmiddels meer dan 3000 lesbische en homoparen gebruikgemaakt. Refererend aan deze gebeurtenissen zei Bush dinsdag dat hij met een amendement op de grondwet wil voorkomen dat het huwelijk als een verbintenis tussen een man en een vrouw „voor altijd van karakter verandert.”

Bush stelde dat het aan de afzonderlijke staten is om eventueel wettelijke regelingen te treffen voor homoparen, zoals een geregistreerd partnerschap, zolang er maar geen sprake is van een formeel huwelijk.

Het duurde niet lang of bijval en kritiek barstten los nadat Bush zijn voorstel aankondigde in de Roosevelt Room van het Witte Huis in Washington. „Zo’n amendement op de grondwet is essentieel om deze hoeksteen van onze samenleving te beschermen”, meende Matthew Spalding, directeur van de conservatieve Heritage Foundation.

Er kwam van conservatieve kant ook kritiek. Robert Knight, hoofd van het Culture and Family Institute, meende dat Bush niet ver genoeg gaat. „Het is teleurstellend dat Bush de deur openlaat voor de afzonderlijke staten om homohuwelijken toe te staan, ook al is dat dan onder een andere naam, zoals een geregistreerd partnerschap”, aldus Knight.

De Democraten beschuldigden de Republikeinse president ervan een amendement op de grondwet te misbruiken als politiek instrument in dit verkiezingsjaar. „Bush stelt voor om de grondwet te wijzigen in een schaamteloze poging om de aandacht af te leiden van zijn erbarmelijke staat van dienst als president. Omdat hij moeilijk kan pochen op het verlies van miljoenen banen, het falende schoolsysteem en de kosten van de gezondheidszorg die de pan uitrijzen, moet hij iets anders verzinnen”, meende de Democratische partijvoorzitter Terry McAuliffe.

Senator John Kerry -koploper van de Democratische presidentskandidaten- beschuldigde Bush ervan politiek „een wig te drijven binnen de Amerikaanse bevolking.”

Kerry is zelf tegen het homohuwelijk, maar hij is wel voor geregistreerde partnerschappen voor mensen van dezelfde sekse. De helft van de Amerikaanse bevolking steunt hem daarin volgens de laatste opiniepeilingen. Tweederde is tegen het homohuwelijk. Volgens een groep homoseksuele Republikeinse partijgenoten van de president, de zogeheten Log Cabin Rupublicans, zou een amendement op de grondwet tegen het homohuwelijk „discriminatie vastleggen in de grondwet.”

Bush drong er bij het Congres op aan om snel met een betreffend wetsvoorstel te komen. „Snelle actie is nodig om helderheid in de discussie over dit onderwerp te verschaffen”, aldus Bush.

Een amendement op de grondwet moet goedgekeurd worden door tweederde van de Senaat en tweederde van het Huis van Afgevaardigden. Daarna moet de wetgeving worden aanvaard door minstens driekwart van de vijftig Amerikaanse staten. Dat betekent in concreto dus 38 staten. Het kan jaren duren voordat het zo ver is.