Daarna bleef het even stil, totdat Brahms en Bruckner het genre vanuit deze traditie nieuwe inhoud gaven. Toch hielden zij zich nog aan de regel dat er in de symfonie geen plaats was voor buitenmuzikale gedachten.

Toen kwam Gustav Mahler, die begon de vorm op z’n kop te zetten. Zijn thema’s relateerde hij aan populaire volksliedjes en hij gebruikte expliciet dramatische elementen. Hij gaf aanvankelijk zelfs sommige delen karakteraanduidingen mee die aangaven wat de diepere achtergrond van de muziek was. De reactie bleef niet uit: zowel in Wenen als in Berlijn werd zijn muziek vijandig ontvangen en de critici spuwden hun gal over deze chaotische klanken. Voor ons is het onbegrijpelijk dat Mahlers optimistische Vierde eenzelfde lot onderging.

Het Nederlands Philharmonisch Orkest nam juni vorig jaar het werk op en leverde daarmee onder dirigent Marc Albrecht een prestatie van formaat: zuiver en mooi gelijk spel, fraaie solistische bijdragen van de houtblazers en gedreven musiceren. Een opname die je voor je plezier nog eens opzet en die niet gauw verveelt. Dat geldt met name het schitterende derde deel: ruim twintig minuten pure schoonheid. De opname is gemaakt in de koepel van de Amsterdamse Majellakerk, het huidige onderkomen van het orkest. Qua akoestiek een ideale ruimte.

Eén puntje: het Scherzo had een tikkeltje sneller gemogen. ”Freund Hein” op zijn ontstemde viool komt hier wel erg braaf over.

Gustav Mahler Symphony no. 4 – Netherlands Philharmonic Orchestra o.l.v. Marc Albrecht, m.m.v. Elizabeth Watts (sopraan); Pentatone (PTC 5186 487); € 22,50; www.pentatonemusic.com