Dat zei Ben Knapen, oud-staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking, donderdag in Utrecht tijdens de jubileumdag van de ontwikkelingshulporganisatie. „ICCO, laat die oude modellen van ontwikkelingshulp los en probeer geen verouderde methoden voor ontwikkelingshulp toe te passen op een door de globalisatie ingrijpend veranderde wereld”, aldus Knapen.

ICCO bestaat vijftig jaar. In Museum Speelklok hield de organisatie haar jubileumdag, met als thema ”What makes the World go round?”. Verschillende prominenten gaven hun visie op de toekomst van de ontwikkelingssamenwerking. Knapen, staatssecretaris in het kabinet-Rutte I, sprak de ”Verkuyllezing” uit. Die naam verwijst naar dr. J. Verkuyl, zendingshoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en initiatiefnemer van ICCO.

In zijn lezing stelde Knapen dat door de globalisatie het werk van een ontwikkelingsorganisatie grondig is veranderd. Het noodzakelijke aanpassen van modellen en methodieken van ontwikkelingshulp betekent volgens hem geen aanpassing van de waarden.

Knapen, momenteel directeur-generaal bij de Europese Investeringsbank, nam als voorbeeld Bangladesh. Dit land, twintig jaar geleden een van de armste landen ter wereld, doet het economisch goed vanwege een bloeiende textielindustrie. Maar het land is desondanks toch geen successtory, omdat de werkomstandigheden verbeterd dienen te worden.

Knapen wees op de rol van landen met een snelgroeiende economie. Niet-gouvernementele ontwikkelingsorganisaties zouden deze landen, waar economische elites bevoorrecht worden, moeten wijzen op een staatsinrichting gebaseerd op recht en gelijkheid. Volgens hem ligt de kracht van ngo’s zoals ICCO in de samenwerking met het maatschappelijk middenveld. Door hun samenwerking met lokale mensen kunnen ze in lagelonenlanden of in samenlevingen van middeninkomens functioneren als de olie in de machinerie.

Vrede en recht

Francisco Lara, landenmanager voor de Filipijnen en lid van de regionale raad van ICCO Cooperation Zuid-Oost Azië, reageerde op Knapens lezing. Volgens hem heeft ICCO terecht ingezien dat veranderde omstandigheden tot andere strategieën nopen, maar dat neemt niet weg dat ICCO moet blijven strijden tegen ongelijkheid en sociale uitsluiting. Sommige staten moeten hulp krijgen bij het opbouwen van een rechtsstaat en sommige landen moeten geholpen worden bij het nastreven van vrede en recht.

In zijn openingswoord gaf ICCO-directeur Marinus Verweij de geschiedenis van de organisatie in vogelvlucht weer. Deze veranderde in de loop van de tijd de strategieën voor ontwikkelingssamenwerking, zei hij. De ontwikkelingshulp van de jaren 60 ging geleidelijk over in de ontwikkelingssamenwerking met gelijkwaardige partners, waaronder ook bedrijven.

Volgens de ICCO-directeur werd de organisatie steeds minder een subsidieverstrekker. Ze bewoog zich in de richting van kredietverstrekker en via het Fonds Investeringen kreeg ICCO meer het karakter van een investeerder. Als gevolg daarvan bevinden momenteel de meeste medewerkers van ICCO zich niet in Nederland, maar in de derdewereldlanden. Verweij benadrukte dat ICCO niet van doelstelling verandert. „De organisatie blijft onverminderd streven naar een rechtvaardige samenleving waar armoede uitgebannen is.”

Ontwikkelingshulporganisatie ICCO

ICCO werd in 1964 opgericht door enkele protestantse kerken en organisaties op initiatief van zendingshoogleraar dr. J. Verkuyl. Doel was om ervoor te zorgen dat ontwikkelingsprojecten van kerken of christenen overheidssubsidies zouden krijgen. Zo werd de Interkerkelijke Coördinatie Commissie voor Ontwikkelingsprojecten (ICCO) geboren. Vanaf 2000 zocht ICCO samenwerking met diverse ontwikkelingsorganisaties. Sinds 2010 is de ontwikkelingshulporganisatie lid van het internationale netwerk ACT Alliance. ICCO heet nu ICCO Cooperation en werkt met lokale partners aan de bestrijding van armoede in de wereld.