Her en der werd de suggestie woensdag al snel gewekt. Door Heringa te ontslaan van rechtsvervolging zette het gerechtshof een wissel om: na artsen gaan voortaan ook leken die hulp bij zelfdoding bieden en daarbij zorgvuldig te werk gaan, vrijuit.

Ho, ho, zegt Buijsen, hoogleraar gezondheidsrecht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, dat
is beslist te kort door de bocht. „Het hof geeft in dit arrest geen algemene regels. Het zegt alleen: Gegeven de euthanasiepraktijk van 2008 had Heringa geen andere keus. Dat is een wezenlijk verschil, het uitgangspunt dat euthanasie uitsluitend is voorbehouden aan artsen staat nog recht overeind.”

Andere arts

In feite gaan de wegen van de rechtbank in Zutphen, die He­ringa in 2013 veroordeelde, en het hof, dat hem woensdag ontsloeg van rechtsvervolging, maar in één opzicht uiteen, stelt Buijsen. „De rechtbank zei: Heringa had zich in 2008 beter moeten inspannen om een arts te vinden die het euthanasieverzoek van zijn stiefmoeder wilde uitvoeren. Hij heeft te snel geconcludeerd: Ik heb geen alternatief. Het hof zegt: Het is illusoir om te veronderstellen dat Heringa in 2008 een andere arts bereid zou hebben gevonden. Die constatering vind ik terecht.”

Het hof geeft de euthanasie- en hulp-bij-zelfdodingspraktijk geen beslissende wending, betoogt Buijsen. „Niet voor niets onderstreept het hof dat degene die anno 2015 met een vergelijkbaar dossier voor de rechter komt er niet op mag vertrouwen dat hij zich eveneens op overmacht kan beroepen. Dat is toch een beetje de subtekst van dit arrest én een overduidelijk signaal van: pas op.

Levenseindekliniek

Natuurlijk, het politieke debat gaat door en er kan een Kamermeerderheid ontstaan voor een nieuwe regeling voor hulp bij zelfdoding door leken. Maar vooralsnog verwacht ik dat de euthanasielobby het vooral moet hebben van initiatieven zoals de stichting Levenseindekliniek. En van artsen die de grenzen blijven verleggen en ook euthanasieverzoeken inwilligen bij existentieel lijden zonder medische grondslag.”