Waarom zijn grotere buffers nodig?

Dat heeft te maken met de wereldwijde crisis die in 2008 uitbrak. Die bracht veel banken in problemen. Ze werden door de overheden gered, met geld van de belastingbetalers. Tegen die achtergrond is na die tijd in internationaal verband, binnen de club van centrale banken, het zogeheten Baselse Comité, gewerkt aan afspraken die erop gericht zijn de positie van de bedrijven in de betrokken sector te versterken. Zij moeten daartoe meer vermogen reserveren om eventuele tegenvallers te kunnen opvangen. In dat kader wordt nu, als een van de laatste stappen, gekeken naar de risicoweging van de leningen die zijn uitgezet.

DNB attendeert vooral op de situatie in de sfeer van de hypotheken. Waarom die bijzondere aandacht daarvoor?

De banken in ons land hanteren op dat terrein een afwijkende benadering. Daardoor worden zij straks extra hard geraakt. Hun hypotheekportefeuilles kennen, vergeleken bij veel andere landen, weinig verliezen door wanbetaling. De risico’s zijn relatief klein. Woningbezitters voldoen doorgaans trouw aan hun verplichtingen. Daarom mag tot dusver worden volstaan met geringe buffers.

Bazel wil echter de regels verder standaardiseren. De verschillen in omstandigheden tussen landen spelen dan niet langer een rol. In de beoogde voorschriften is allesbepalend de verhouding tussen de hoogte van de hypotheek en de marktwaarde van de woning, de zogenoemde loan-to-value-ratio. Ook de fiscale aftrek, die de lasten drukt, blijft buiten beschouwing.

Dat pakt voor Nederland ongunstig uit. Er worden hier namelijk hoge hypotheken toegewezen, huizen zijn vaak met veel geleend geld gefinancierd. Het nieuwe regime leidt ertoe dat in dat geval de financiële ondernemingen over stevigere reserves dienen te beschikken.

Wat zijn de gevolgen van de voorgenomen wijzigingen?

Banken kunnen een euro maar één keer besteden: aan hogere buffers of aan een ruimere kredietverstrekking. De verzwaarde kapitaaleisen zullen dus een remmend effect hebben op het toekennen van leningen aan bedrijven en consumenten.

Bovendien: als de banken extra vermogen opzij moeten zetten, tast dat hun verdiencapaciteit aan. Zij hebben de afgelopen jaren al geklaagd over de opeenstapeling van aangescherpte regels, heffingen en strengere kapitaaleisen. Zij zullen de hieruit voortvloeiende stijgende kosten waarschijnlijk via een verhoging van de hypotheekrente doorberekenen aan de klanten. De Rabobank waarschuwde daar eerder reeds voor.

Hoe ziet het verdere traject eruit?

Naar verwachting valt er tegen het einde van dit jaar in het Baselse Comité een beslissing over de nieuwe normen. Die moeten vervolgens vertaald worden in Europese wetgeving. Daarmee zullen enkele jaren gemoeid zijn. Voorlopig zijn de veranderingen dus nog niet van kracht, maar DNB benadrukt dat het goed is om vroegtijdig te beginnen met het opbouwen van de op enig moment opgelegde minimale kapitaalvoorraad.