Dat stelde dr. H. Klink donderdag op een cursusavond van Driestar Educatief in Apeldoorn. De onderwijsinstelling organiseerde inmiddels op verschillende plaatsen een Studium Generale over het thema ”Discipelschap en navolging van Jezus”. Drie personen uit de kerkgeschiedenis passeren daarbij de revue: Thomas a Kempis, Maarten Luther en Dietrich Bonhoeffer.

Dr. Klink, predikant van de hervormde gemeente in Hoornaar en docent pedagogiek aan hogeschool de Driestar, besprak de gedachten van Luther over navolging aan de hand van diens verklaring van de Bergrede. De zogenoemde tweerijkenleer speelt in dit commentaar een belangrijke rol.

De leer van de twee rijken, over het onderscheid tussen het wereldse en het geestelijke rijk, was voor Luther het belangrijkste leerstuk na de rechtvaardiging door het geloof. De reformator gebruikte de tweerijkenleer als sleutel om zijn eigen tijd te begrijpen en te duiden.

Volgens dr. Klink dient de tweerijkenleer voor Maarten Luther allereerst als correctie op de vermenging van beide rijken in de rooms-katholieke leer. Anderzijds vecht de hervormer uit Wittenberg tegen de doperse radicalen die Gods rijk op aarde willen vestigen en de beide rijken niet onderscheiden.

Laconiek

In Luthers tijd was het christelijk geloof in Europa nog algemeen aanvaard. Is Luthers onderscheid tussen het hemelse en het aardse rijk wel van waarde nu het christelijk geloof in Europa nagenoeg geheel verdwenen is? vroeg dr. Klink zich af. Hij meent van wel. Christen die tegenwoordig in een bijna totaal geseculariseerde omgeving leven, hoeven niet in verwarring raken of in een kramp te komen. „Als een christen thans allerlei zekerheden ziet wegvallen kan hij toch net als Luther in zekere zin laconiek reageren. Want een christen weet dat hij burger is van twee rijken.”

Volgens dr. Klink zijn de aanwijzingen over de navolging van Christus in Luthers preken over de Bergrede zo praktisch dat die ook voor de 21e eeuw toepasselijk zijn.

De theoloog noemde nog een reden die Luthers leer van de twee rijken onverwacht actueel maakt. In Luthers tijd dreigde de islam het christelijke Europa te overwinnen. De Turkse legers leken niet te stuiten. Ook in die omstandigheden putte Luther troost uit de tweerijkenleer.

Huiveringwekkend

Ten slotte wees dr. Klink erop hoe huiveringwekkend actueel Luthers bekende lied ”Een vaste burcht” is. „De woorden van het Lutherlied doen ons huiveren. Dat geldt vooral bij de regels ”Delf vrouw en kinderen ’t graf / Neem goed en bloed ons af”. Dat soort woorden mogen wij niet gemakkelijk in de mond nemen. Toch blijken dergelijke zinnen actueel in een tijd wanneer christenen door moslimextremisten worden onthoofd.”

Tegen deze achtergrond krijgen de zaligsprekingen uit de Bergrede een diepe betekenis, stelde hij. Hij vindt daarom „dat het woord ”zalig” niet zomaar vervangen kan worden door ”gelukkig”, zoals sommige Bijbelvertalingen doen.”