Premier Mark Rutte wilde woensdagavond tijdens een rechtstreeks op televisie uitgezonden persconferentie niets zeggen over deze dwangmaatregel, omdat hij dan „meteen bij de ongezellige kant” van het coalitieplan voor de opvang van illegalen zit.

Een aantal gemeenten heeft op dit moment noodvoorzieningen voor uitgeprocedeerden getroffen. Degenen die daar niet-rechtmatig zitten, zijn uit het zicht van de verantwoordelijken voor het terugkeerbeleid. Dat wil het kabinet niet en daarom wil het de opvang van uitgeprocedeerden concentreren in Ter Apel en de vijf grootste steden: Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Eindhoven. Daar kunnen de uitgeprocedeerden wel in een nieuwe „voorfase” . De vreemdeling krijgt daarin even de ruimte en ook algemene informatie. Het is een voorbereiding op het daadwerkelijk realiseren van het vertrek.

Het kabinet wil afspraken maken met de gemeenten over het nieuwe opvangplan. Als Rutte nu al in het openbaar iets zou zeggen over de dwangmaatregel die het kabinet achter de hand houdt, draagt dat volgens hem niet bij aan het sluiten van een zogeheten bestuursakkoord. De plannen houden ook in dat de opvangvoorzieningen in andere dan de zes aangewezen plaatsen dicht moeten. VVD en PvdA hebben afgesproken dat die sluiting moet worden gehandhaafd.

Voor de aanpassingen van het opvangstelsel en de voorfase stelt het kabinet jaarlijks 15 miljoen euro beschikbaar. Ook zal nog eens 5 miljoen worden geïnvesteerd in terugkeer en terugkeerprojecten. De migratie- en ontwikkelingsgelden van het ministerie van Buitenlandse Zaken (nu 4 miljoen euro) worden blijvend ingezet voor terugkeerprojecten en verhoogd naar een jaarlijks bedrag van 10 miljoen euro.

Het kabinet wil ook investeren in landen van herkomst. Het zal uit het budget van Ontwikkelingssamenwerking extra investeren in opvang in de regio en in projecten in terugkeerlanden die daadwerkelijk bijdragen aan duurzame terugkeer.