Doelwit van de aanvallers in Durban zijn vooral kleine winkeltjes van buitenlanders in armere wijken van de stad. Groepen Zuid-Afrikaanse jongemannen, gewapend met stokken, stenen en traditionele wapens, vegen straten ‘schoon’ waarvan bekend is dat de meeste winkeltjes in buitenlandse handen zijn. De winkels worden leeggeroofd.

Directe aanleiding voor het geweld zou een toespraak zijn van Zoeloekoning Goodwill Zwelithini. Op 25 maart zei hij onder andere dat buitenladers „luizen” zijn, en: „pak alsjeblieft jullie koffers en ga terug naar jullie landen.” Durban is de grootste stad in het gebied van het oude Zoeloekoninkrijk, en de koning heeft nog steeds veel invloed.

Het geweld heeft zeker vijf mensen (twee buitenlanders en drie Zuid-Afrikanen) het leven gekost. Duizenden buitenlanders zijn hun vaak schamele onderkomens ontvlucht. Ze verblijven in inderhaast gebouwde tentenkampen op open plekken in en buiten de stad. Buurland Malawi heeft al aangekondigd dat het burgers die Zuid-Afrika willen verlaten, gaat evacueren.

De term buitenlanders is een beetje verwarrend, want de haat richt zich tegen zwarte Afrikanen die afkomstig zijn uit andere landen in Afrika. Sinds Zuid-Afrika zich in 1994 bevrijdde van het apartheidsregime, is het land een toevluchtsoord voor andere Afrikanen. Sommigen zijn politieke vluchtelingen, maar de meerderheid probeert een graantje mee te pikken van de welvaart, die in Zuid-Afrika groter is dan in andere Afrikaanse landen.

Er wonen in Zuid-Afrika 5 miljoen buitenlanders op een bevolking van 53 miljoen. De algemene klacht is dan ook dat buitenlanders baantjes inpikken.

Het geweld in Durban staat niet op zichzelf. Al eind jaren negentig van de vorige eeuw werden buitenlanders geregeld uit rijdende 
treinen gesmeten, ook vanwege haat tegen buitenlanders die 
baantjes kwamen inpikken. De vreemdelingenhaat bereikte in 2008 een voorlopige climax. In veel steden werden buitenlanders uit andere Afrikaanse landen aangevallen. Daarbij vielen meer dan zestig doden, vooral in Johannesburg.

Het geweld in Durban is slechts een volgende climax in een onderstroom van vreemdelingenhaat. Analisten wijzen op de late en halfslachtige reactie van de regering van president Zuma. Pas afgelopen donderdag veroordeelde Zuma het geweld, dat toen al twee weken aan de gang was. Hij deed dat tijdens een toespraak in het Zuid-Afrikaanse parlement.