De naam Pino Puglisi is in Italië alom bekend. Als jonge priester zocht hij in de achterstandsbuurt Brancaccio in Palermo toenadering tot jongeren om hen weg te houden van de georganiseerde misdaad. Zijn succes was zo groot dat hij door de maffia voor zijn huis werd doodgeschoten. Dat was in 1993.

Tweeëntwintig jaar later inspireert het werk van Puglisi en diens dood Giuseppe Carini. Hij was die dag als vrijwilliger van de parochie getuige van de moord. Door zijn getuigenis belandden de moordenaars en hun opdrachtgevers, een lokale maffiabaas en diens aanhang, achter de tralies.

Zijn moed moest Giuseppe betalen met een isolement, anonimiteit en angst. Als we hem spreken in een gebouw in Rome draagt hij een zwarte bivakmuts. Een spiegelende zonnebril bedekt zijn ogen. „Nadat bekend werd dat ik had gepraat, moest ik weg. Dat was heel pijnlijk. Mijn familie deelde mijn keuze niet en ik moest definitief afscheid nemen van mijn vriendin. Het moeilijkste vond ik het om de jongens in de parochie achter te laten.” Carini was ook vierdejaarsstudent geneeskunde aan de universiteit van Palermo en heeft zijn studie nooit kunnen afmaken.

Carini kan deelnemen aan het Italiaanse overheidsprogramma dat getuigen tegen de maffia bescherming biedt. Het hield in dat hij een nieuwe identiteit kreeg aangemeten, een nieuwe woonomgeving en een kleine toelage om van te leven. „De eerste jaren kon ik ’s nachts niet slapen. Ik ging dan naar buiten en doolde door de straten van de stad die niet de mijne was. Ik voelde me diep verloren”, vertelt Carini, die intussen ver in de veertig moet zijn. In al die jaren is hij als een vluchteling tien keer van woning veranderd en heeft hij in acht verschillende steden gewoond. Zelden kan hij zijn masker afzetten. „Ik leef als een spook.”

Een andere getuige van justitie is Piera Aiello. Zij draagt een zwart mantelpakje en heeft ook een bivakmuts en een zonnebril op, ook al heeft het gesprek binnens­huis. Piera Aiello was een van de eerste getuigen van justitie. Ze was getrouwd met een maffioso toen deze in 1991 vermoord werd door een concurrerende bende. Piera Aiello getuigde met succes tegen hen.

Sinds de Italiaanse overheid –in de jaren 90 van de vorige eeuw– de strijd heeft opgepakt tegen de Siciliaanse maffia is Cosa Nostra sterk verzwakt. Een belangrijke pijler van het antimaffiabeleid zijn de getuigenissen van de 
300 ”pentiti”, spijtoptanten, mensen die voorheen deel uitmaakten van een criminele organisatie. De meesten van hen hebben een betere beschermingsregeling dan getuigen van justitie.