Het filmpje verspreidde zich woensdag in sneltreinvaart over de Nederlandse sociale media: de 19-jarige Soufian die tijdens het vragenrondje op de aandeelhoudersvergadering van Ahold topman Dick Boer van supermarkt Albert Heijn aanspreekt op het grote verschil tussen diens vorstelijke salaris en zijn eigen bescheiden loontje als vakkenvuller met een nulurencontract.

„Meneer Boer”, zegt Soufian, „u verdiende in 2013 3,7 miljoen euro. Dat is per uur zo’n 1600 euro. Ik verdien 5,96 euro per uur, iets meer dan het minimumjeugdloon en 60 procent van het volwassen minimumloon. Ter vergelijking: om uw loon van één jaar te evenaren, zou ik 299 jaar moeten werken. Fulltime.”

De grief van Soufian betreft niet dat immense salarisverschil, maar vooral dat terwijl hij voor de wet al lang en breed volwassen is, hij door zijn werkgever niet voor ‘vol’ wordt aangezien. AH betaalt hem namelijk niet het reguliere minimumloon van 9,63 euro per uur, maar het fors lagere minimumjeugdloon.

„Zou u mij, en de 50.000 andere jongeren bij AH, niet als volwassenen moeten behandelen en betalen”, vraagt Soufian daarom aan Boer. „Ik ben 19. Ik mag stemmen, autorijden, trouwen. Ik mag de Tweede Kamer kiezen en tot de regering van ons land toetreden. Maar ik krijg een jeugdloon. Een half loontje voor heel werk. Terwijl ik in de winkel nergens halve prijzen betaal”, stelt Soufian, die hierna demonstratief zijn kleren tot op zijn ondergoed uittrekt om te tonen hoe het voelt „uitgekleed” te worden.

Stunt

Of Boer zich aangesproken voelt door de actie, is gissen. De AH-topman verwees in enkele zinnen de kwestie naar waar die volgens hem thuishoort: de cao-tafel. In één klap staat met de goed geregisseerde stunt echter vól op de kaart waar het de Young & United-jeugd om te doen is: een verhoging van het minimumloon voor jongeren tot 23 jaar.

Want volgens de initiatiefnemers van de actie, waaraan vakbond FNV en diverse (jongeren)organisaties zich verbonden hebben, ligt het minimumjeugdloon in ons land niet alleen tot wel meer dan de helft onder het ‘gewone’ minimumloon, het is ook nog eens fors lager dan in landen als België en Frankrijk. Ter illustratie: terwijl het minimumloon in Nederland 9,63 euro per uur bedraagt, is het minimale uurloon voor een 18-jarige in Nederland 4,38 euro; nauwelijks de helft van wat een jongere in België zou verdienen.

Volgens campagneleider Ron Meyer van vakbond FNV hebben met name multinationals hun bedrijfsvoering aangepast op goedkope jongeren als Soufian, die „niet het loon krijgen waar ze recht op hebben” en als ze te oud en te duur worden, gewoon vervangen worden door jongere en goedkopere krachten. „Er wordt vaak gezegd: jongeren hebben zo veel geld niet nodig, zolang ze maar in het weekend kunnen feesten. Maar dat gaat voor jongeren die op eigen benen willen staan niet op, en zeker nu de studiefinanciering is afgeschaft ook niet meer voor studenten.”

Uit een onderzoek dat Young & United liet uitvoeren, blijkt dat bedrijven als AH en McDonald’s respectievelijk 43 en 36 miljoen euro besparen door jongeren tot 23 jaar niet het minimumloon uit te keren, maar het minimumjeugdloon – of ietsje meer. Meyer noemt Nederlandse jongeren daarom „de Polen en Bulgaren” van de horeca en de detailhandel.

Ook VVD-econoom Robin Fransman neemt het op voor de jongeren. Hij noemt de lage jeugdlonen bedrijfssubsidies. „Neem de horeca, waar veel jongeren werken. Het is niet hun loon waardoor de horeca in Nederland zo duur is. Dat komt door de hoge huurprijzen. Zo’n laag jeugdloon is niets anders dan huursubsidie voor de sector”, stelt hij.

Dat in België de minimumjeugdlonen weliswaar het dubbele zijn, maar anderzijds óók de jeugdwerkloosheid er twee keer zo hoog is, noemt Meyer geen reden om de jeugdlonen dan maar te blijven matigen. „Het is een fabeltje dat we in Nederland lage jeugdwerkloosheid hebben dankzij die lage jeugdlonen. Omdat Nederlandse jongeren vaak kleine baantjes hebben, is de jeugdwerkloosheid hier veel hoger dan de statistieken suggereren.”

Wel realiseert Meyer zich dat bedrijven als AH en McDonald’s slechts de huidige wet toepassen. „We leggen nu de vinger op de zere plek bij bedrijven, maar we snappen goed dat wat zij doen wettelijk mag en we ons dus moeten richten op de politiek om de wet te veranderen. Uiteindelijk moeten we als samenleving niet willen dat er een generatie volwassen jonge mensen opgroeit die te weinig betaald krijgt, geen perspectief heeft op bestaanszekerheid, maar wél met een hoge studieschuld wordt opgezadeld.”

„Zowel jong als oud is zijn loon waardig”

Hoewel Young & United als een FNV-campagne is gestart, wordt het doel, hogere jeugdlonen, breed gedeeld in de vakbeweging. CNV-jongeren stelt zelfs te overwegen het initiatief actief te gaan ondersteunen. „Op dit moment lopen er gesprekken met FNV”, stelt voorzitter Michiel Hietkamp. „We denken hier hetzelfde over. Niet voor niets hebben wij in 2006 al tot aan het Europese hof gestreden om het jeugdloon op te krikken.” Vooral voor jongeren die vanaf hun 18e op eigen benen willen staan, is het jeugdloon problematisch, stelt Hietkamp. Wel zal, benadrukt hij, bij een hoger jeugdloon voor jongeren vanaf 18 jaar óók het salaris van jongeren hieronder moeten stijgen, om te voorkomen dat supermarkten straks alleen nog 16- en 17-jarigen in de winkel willen.

Ook de RMU is content dat de FNV dit onderwerp op de agenda heeft gezet, stelt woordvoerde Arne Schaddelee. „Wij zetten bij onderhandelingen steeds in op het afschaffen van jeugdschalen, zodat medewerkers vanaf 18 jaar ten minste het wettelijk minimumloon krijgen.” Jongeren krijgen volgens de RMU’er nu nauwelijks gelegenheid om zelfstandig een bestaan op te bouwen. „Zowel jongeren als ouderen zijn hun loon waardig. Met het minimumjeugdloon lijkt sprake van discriminatie op grond van leeftijd. Bij ouderen wordt daar goed op gelet. De RMU keurt het scherp af dat dit bij jongeren kennelijk nog wél kan.”