In zijn lezing -de derde in een serie van vier, georganiseerd door VUPodium- reikte de inleider, universitair docent gemeenteopbouw en diakoniek aan de VU, enkele „bouwstenen” aan voor een kerk van de toekomst. Eén: „De kerk van de toekomst is permanent en tijdelijk tegelijk; ze leeft van de dynamiek tussen het continue en het eenmalige; ze pendelt tussen regelmaat en happening.”

Twee: De kerk van de toekomst heeft een helder profiel. Stoppels: „Je kunt veel kritiek hebben op Amerikaanse succeskerken als Willow Creek van Bill Hybels en Saddleback Church van Rick Warren, maar ze weten wat ze willen en vooral ook wat ze niet willen. Hun exclusieve verkoopargument is glashelder. En ook al kun je twisten over de toepasbaarheid van marketingjargon in de kerk, inhoudelijk gezien vind ik dit een heel serieus punt. Je zult als kerk helder moeten maken wat je wilt en waarom het zinnig en goed is voor mensen om mee te gaan doen. Ik voorzie dat het territoriale organisatieprincipe in de kerk in gewicht zal afnemen en dat we in toenemende mate te maken krijgen met zogenaamde mentaliteitsgemeenten met elk een heel eigen profiel.”

Ten derde: De kerk van de toekomst wordt geleid door visionaire en toegewijde leiders. De voorganger is vóór alles navolger. „Wat ik zou willen benadrukken”, zei Stoppels, „is de noodzaak van een diepgelovige toewijding en het besef geroepen te zijn. Het predikantschap is ten diepste geen reguliere baan, maar een wijze van bestaan. Het is eerder een roeping dan een beroep. De voorganger gaat ook op existentiële wijze voorop in de weg van de navolging. Hij is in de eerste plaats met hart en ziel navolger van Jezus Christus. Alleen zo kan hij of zij leider zijn. De kerk redt het niet meer met voorgangers die het predikantschap als een normale baan beschouwen. Overigens, het gaat daarbij meer om houding dan om begaafdheid.”

De kerk van de toekomst is, ten vierde, „attent als het leven scharniert.” „Veel kerken hebben te maken met een brede rand. Alleen op scharniermomenten in hun leven of in dat van nabije anderen kun je deze mensen in de kerk tegenkomen: bij doop, huwelijk, begrafenis. De theologen Albert en Joke Ploeger hebben een model voor gemeenteopbouw ontwikkelt dat oog heeft voor juist deze mensen: ”Kerk met een aanbod”. Ik beschouw dat als winst, omdat de Ploegers hiermee aansluiten bij een diepgewortelde beleving van de functie van de kerk door velen: die is er vooral als het leven scharniert. Juist daar ontstaan contacten.”

De kerk van de toekomst is, stelde Stoppels als vijfde, „zowel laag- als hoogdrempelig. Het Evangelie is immers gratis, maar niet goedkoop. Met Hendriks, Heitink en Stoffels staat mij een open en gastvrije kerk voor ogen. Maar dan wel zó dat gastvrijheid geen vrijblijvendheid wordt. Met name de jongere generatie -die in de regel geen last heeft van vroegere kerkelijke korsetten- vraagt om positief gekleurde herkenbaarheid en helderheid. Want waar alles kan en mag en niets hoeft, gebeurt meestal niets. Het gaat om de paradoxale mix van lage en hoge drempels; een mix van aan de ene kant royale en vrijlatende gastvrijheid en aan de andere kant grote en continue toewijding, waarin de navolging van Christus op radicale wijze gestalte krijgt. Dat model -een mooi voorbeeld is de broedergemeenschap van Taizé- heeft in mijn ogen toekomst.”

De VU-docent besloot zijn lezing met „een mogelijke concretisering” van dit laatste punt - waarbij hij benadrukte dat het hem er vooral om te doen is een discussie op gang te brengen. „Ik zou vanavond willen voorstellen in onze kerken de zuigelingendoop af te schaffen en over te gaan op de doop als persoonlijke keuze van mensen die bewust kiezen voor het christelijk geloof. Naast die volwassendoop komt er dan de kinderzegening. Met die combinatie krijgen we precies datgene wat mij in een gastvrije kerk voor ogen staat. Aan de ene kant een royale gastvrijheid in de vorm van een zegening, die ook onvoorwaardelijk is; aan de andere kant de bewuste keuze voor de weg van de navolging van Christus en voor een gemeenschap van mensen op die weg, uitgedrukt in de doop. Wat ik voorstel is op zich helemaal niet nieuw: de volwassendoop was in de Oude Kerk de meest gangbare doop. Pas toen de kerk echt een volkskerk werd, werd de zuigelingendoop de meest gangbare doop. De volkskerk ligt inmiddels achter ons, de kerk is keuzekerk geworden. Zou het daarom niet een goed moment zijn om de oude praktijk in ere te herstellen?”