Dat stelde prof. Alan Roxburgh woensdag in Kampen. De Canadese hoogleraar hield een lezing tijdens de studiedag ”Tasten naar het licht – over ‘doorsnee’ kerken en hun missionaire potentie”. De bijeenkomst aan de Theologische Universiteit Kampen (TUK) was georganiseerd door de TUK en EA-EZA, het samenwerkingsverband van de Evangelische Alliantie en de Evangelische Zendingsalliantie.

Prof. Roxburgh is theoloog en als docent en missionair adviseur pastoraal leiderschap werkzaam aan verschillende seminaries. De hoogleraar is betrokken geweest bij de succesvolle herontwikkeling van stedelijke en kleine kerkgemeenschappen.

Veranderingen

Na missionair pionieren, dat de laatste jaren veel aandacht kreeg, is de blik sinds kort meer gericht op missionaire veranderingen. Die veranderingen komen vaak tastend en zoekend tot stand.

Als geen ander weet prof. Roxburgh hoe complex kerken in elkaar zitten. De samenleving waarin zij staan, verandert voortdurend. Dat geldt niet alleen voor Canada en Noord-Amerika, maar ook voor Europa. „De laatste zestig jaar heeft er een ware kaalslag in de kerk plaatsgevonden.”

Familieverbanden zijn losser geworden, nieuwe media zijn de wereld binnengekomen, de secularisatie grijpt om zich heen. Tegelijk wordt er gezocht naar nieuwe vormen van spiritualiteit, ook buiten de kerk. Prof. Roxburgh: „De kerk maakt deel uit van de wereld en ervaart al haar veranderingen als een crisis. Vervolgens is ze op zoek gegaan naar nieuw elan. Ze heeft de neiging te gaan experimenteren. Ze trekt zich weinig aan van tradities of ze houdt daar juist angstvallig aan vast.”

Dat experimenteren werkt misschien even, maar op de lange duur niet, aldus de Canadese theoloog. „We moeten niet beginnen de kerk te veranderen, we moeten beginnen bij de mensen. Daar begint de missionaire activiteit van de kerk. God is een missionaire God. Zijn missie is het hart van de kerk. Hij is de Zendende. Hij zendt mensen en sluit een verbond met hen in een lokale gemeente. Daarom moeten we de mensen dichter bij de kerkelijke gemeente brengen. Dat is missionair bezig zijn.”

De kerk moet niet proberen de afkalving van de gemeenschap te repareren door allerlei managementsystemen op te tuigen, zei prof. Roxburgh verder. „Knoop niet alle rafels aan elkaar om de boel weer heel te maken, maar ontwikkel een missionaire visie.”

Om die visie te ontwikkelen, is het volgens de hoogleraar nodig mensen te ontmoeten, de dialoog te voeren en te luisteren. „Heb respect en liefde voor de gemeente. Laat je niet imponeren door degenen die altijd vooropgaan. Nodig je buren uit en creëer ruimte om hen hun verhaal te laten vertellen en probeer in wat zij zeggen Gods verhaal te ontdekken.”

Prof. Roxburgh roept ertoe op om God en mens echt aan bod te laten komen in de kerk, met name in de liturgie. Dat wordt vaak vergeten, constateert hij. „Maar als mensen niet gezien en gekend worden, haken ze af.”

Plannen

Dr. Theo Hettema, theoloog en docent aan het seminarie van de Bond van Vrije Evangelische Gemeenten en aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU), erkent dat de nieuwe manier van kijken naar je omgeving een van de grootste veranderingen is in de kerk. „Natuurlijk gaat God voorop, maar wij moeten de mensen ruimte bieden.”

Ook Lisette Verwijs, missionair adviseur bij de IZB, weet daarvan. „Toen wij als predikantsgezin voor de GZB in Rwanda werkten, zijn we niet begonnen met het maken van grote plannen. We wilden eerst zien waar God werkt en vroegen toen of Hij ons wilde openbaren wat Zijn plan was.”