Zeeuwse jeugd brainstormt over herbestemming kerken
GROEDE. Wat moet er volgens de Zeeuwse jeugd gebeuren met kerkgebouwen die leeg komen te staan? Die vraag wordt woensdagavond beantwoord op een bijeenkomst in Groede. In de Grote Kerk in het Zeeuws-Vlaamse dorp debatteren jongeren over de herbestemming van bedehuizen.
De jongeren gaan met elkaar brainstormen. De ideeën waarmee ze komen voor een alternatief gebruik van kerkgebouwen, vatten ze samen in een rapport, dat ze aanbieden aan de gemeente Sluis. De discussieavond is een initiatief van de provincie Zeeland, in samenwerking met de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland (SCEZ) en de Zeeuwse jongerendenktank JouwZeeland.
In de gemeente Sluis, waar Groede onder valt, is het voortbestaan van twintig van de in totaal veertig kerkgebouwen onzeker. Dat komt door bezuinigingen, teruglopend kerkbezoek en bevolkingskrimp. De SCEZ is daarom een project begonnen om dit probleem en de aanpak ervan in kaart te brengen: ”Kerk, krimp en kans”. Op debatavonden rond dit SCEZ-project kwamen echter vooral oudere Zeeuwen af, zegt medewerkster jongerenparticipatie bij de provincie Zeeland Arianne Westerweel. Zij opperde het idee om jongeren van JouwZeeland op te trommelen voor een jeugddebat over ”Kerk, krimp en kans”. Westerweel geeft wel aan dat niet elk idee waarmee het jongerenpanel vanavond komt uitvoerbaar zal zijn. „Dat zullen we aan het begin van het debat ook duidelijk maken. Bij de uitvoering komt natuurlijk een hoop kijken: is er een ondernemer die bereid is zo’n voorstel te verwezenlijken, wat vindt het betrokken kerkgenootschap er zelf van?”
JouwZeeland is een in 2008 opgericht netwerk van 200 Zeeuwse jongeren tussen de 12 en de 23 jaar, die Gedeputeerde Staten adviseren bij het formuleren van hun beleid. Zo’n vijftien jongeren brainstormen vanavond in drie groepjes over het probleem van de leegstaande kerken. Persoonlijk vindt Westerweel dat een leegstaande kerk zeker niet voor alles mag worden gebruikt. „Ik woon in de gemeente Borsele, en daar is in het dorp Baarland een kerkje verbouwd tot restaurant. Het is een sfeervol geheel geworden in een mooie omgeving. Dat geeft mij een goed gevoel. Maar een supermarkt in een leegstaande kerk? Ik vind zelf dat dat echt niet kan.”
Bij een nieuwe bestemming voor een kerk denkt Westerweel aan functies waarin ruimte is voor bezinning, rust, ontmoeting en gesprek. „Maar ik ga er ook wel van uit dat deze jongeren vanavond met voorstellen zullen komen die zo veel mogelijk recht doen aan de oorspronkelijke functie van de bedehuizen in de gemeente Sluis. Leegstaande kerkgebouwen ontkomen uiteindelijk vaak niet aan sloop, maar dat wil toch niemand? Voor de leefbaarheid van een gemeenschap is behoud van een kerkgebouw belangrijk.”
David Koren, adviseur cultuurhistorie en monumenten bij de SCEZ, beaamt dat. „Je hebt als dorp graag dat een ongebruikte kerk een functie krijgt die goed is voor de gemeenschap. Dat is beter dan een kale plek waar misschien in de toekomst een appartementencomplex verrijst.”
Volgens Koren gaat de grote dichtheid aan kerken in de gemeente Sluis, 40 op een inwonertal van 23.000, terug tot de Tachtigjarige Oorlog. Sluis lag in het grensgebied, waar zowel van Spaanse overheersing als staatsgezag sprake was: de Staats-Spaanse linies. Dat zorgde voor scherpe religieuze tegenstellingen. Sommige dorpen waren streng rooms-katholiek, andere orthodox-protestants. In de achttiende eeuw streken ook Salzburgers, onder wie veel lutheranen, in Zeeuws-Vlaanderen neer. Koren: „Sommige dorpen in Sluis hebben wel vijf gezindten.”
