Vorige week was de week van het oorsuizen, georganiseerd door de Stichting Hoormij. Die aandacht is niet ten onrechte, want ruim een miljoen mensen in Nederland hebben last van een vorm van oorsuizen. En dat aantal neemt helaas alleen maar toe, vooral onder jongeren. Zes op de tien van hen hebben na het uitgaan een piep in de oren en een deel van hen hoort die piep zelfs altijd. Het wordt hoog tijd dat er meer aandacht komt voor het voorkomen van gehoorbeschadiging, want de gevolgen daarvan kunnen desastreus zijn.

De miljoen Nederlanders die last hebben van oorsuizen, krijgen doorgaans een eenvoudige boodschap van hun huisarts te horen: „Leer er maar mee leven, het is niet te genezen.” Dat is geen gemakkelijke boodschap, als je je indenkt welke consequenties oorsuizen kan hebben. Concentratieproblemen, angst, prikkelbaarheid, depressieve gevoelens, verminderde aandacht voor (sociale) activiteiten en slaapstoornissen. Sommige mensen drijft het tot wanhoop, met alle gevolgen van dien.

Het meest schrijnende voorbeeld daarvan is wel de 47-jarige vrouw die vorig jaar euthanasie werd verleend. Ze leed aan ernstig chronisch oorsuizen en hoorde voortdurend een snerpend geluid van metaal op metaal, als een voorbijrijdende trein met piepende remmen. Elk geluid deed pijn, zelfs het openen van een plastic zakje. De vrouw heeft tien jaar gestreden tegen het steeds erger wordend geluid (en de gevolgen) van oorsuizen. Medicijnen, gedragstherapie, magnetische simulatie van de hersenen, een geluiddichte koptelefoon, alles is geprobeerd, maar niets hielp. Na een paar jaar zegde ze haar baan op en raakte nog verder geïsoleerd. Ze kreeg zelfmoordgedachten en liet uiteindelijk dus euthanasie toepassen.

Onvervangbaar

Wat is oorsuizen eigenlijk? Je hoort geluiden in je hoofd, in één of in beide oren. Dat kan van alles zijn: fluiten, zoemen, sissen, piepen, kloppen en tikken. De geluiden variëren van hard tot zacht, van hoog tot laag en van continu tot af en toe. Zelfs in een geluidloze ruimte of als je met oordoppen op zit, lijkt het alsof het geluid er echt is. In feite is er geen geluid, maar de waarneming komt van binnenuit. Maar het is niet te negeren.

De waarneming kan op twee manieren worden veroorzaakt. Soms spelen psychische factoren een rol. In dat geval is er hulp mogelijk. Maar meestal wordt het geluid veroorzaakt door beschadigingen in het laatste gedeelte van het gehoororgaan of door afwijkingen in de zenuwbanen of de hersenen. De gevolgen van deze beschadiging zijn niet ongedaan te maken.

Daarom is het zaak de oorzaak aan te pakken. Hoe voorkom je gehoorbeschadigingen? Dat is eigenlijk gewoon een kwestie van bewust omgaan met het gehoor, vanuit het besef dat een oor onvervangbaar is. Juist dat bewustzijn zou meer bij ouderen en jongeren moeten doordringen. Korter of langer blootstaan aan harde geluiden levert op lange termijn blijvende schade op, schade waar oorsuizen een belangrijk onderdeel van is. Dat besef heeft de mensheid op dit moment nog onvoldoende.

Instanties als Hoormij en Pluggerz pleiten dan ook voor structurele aandacht voor gezond horen. De week van het oorsuizen is een goed initiatief, maar er is meer nodig. Met name onder uitgaande jongeren is nog een wereld te winnen: 70 procent van de jongeren die een house-event bezoeken, reageert bijvoorbeeld nog altijd luchtig op de piep die men hoort na het verlaten van het event. Een volgende keer gaan ze gewoon weer. Met alle gehoorschade (lees oorsuizen) van dien. Terwijl voor wie deze muziek wil beluisteren een set oordoppen al een goede oplossing zou zijn.

Miljardenprobleem

Er is ook een kostenplaatje aan het oorsuizen verbonden. Er zijn dus een miljoen Nederlanders die last van oorsuizen hebben. Van hen heeft ongeveer 25 procent chronische klachten. Ze ervaren hun aandoening als zenuwslopend en ondraaglijk. De problemen die dat oplevert, kosten de maatschappij geld. De gezondheidszorg is duur, maar ook de ziektedagen tikken flink aan. Per patiënt kost het duizenden euro’s aan productiviteitsverlies door werkuitval en zorgkosten, zo blijkt uit onderzoek van Maastricht University. In totaal komt het neer op een maatschappelijke kostenpost van 6,7 miljard euro. Ter vergelijking: evenveel Nederlanders kampen met chronische lage rugpijn, iets wat de maatschappij 3,5 miljard euro per jaar kost.

Meer preventieve aandacht voor oorsuizen is dus zeer wenselijk en meer dan nodig. Laten overheid, gezondheidszorg en gehoorbeschermers de koppen bij elkaar steken om gezamenlijk op te trekken tegen dit miljardenprobleem.

De auteurs zijn respectievelijk klinisch-fysisch audioloog in het Leids Universitair Medisch Centrum en productspecialist bij Pluggerz gehoorbescherming in Doetinchem.