Nadat Israëlische forensisch deskundigen op de vliegbasis Wahn bij Keulen de identiteit van de stoffelijke resten van drie Israëlische militairen hadden bevestigd en de zakenman Elhanan Tannenbaum was overgedragen, werden in Duitsland 35 Arabische gevangenen en een Duitser die voor Hezbollah actief was, vrijgelaten.

Tegelijkertijd liet Israël 400 Palestijnse gevangenen vrij ondanks een aanslag die donderdagochtend in het centrum van Jeruzalem aan zeker elf mensen het leven kostte. „Wij laten nog eens 400 Palestijnen vrij met een zeer zwaar gemoed, omdat wij weten dat deze 400 weer snel terug zullen keren naar de cyclus van geweld”, zei een woordvoerder van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken.

De uitwisseling, de grootste Arabisch-Israëlische ruil in bijna twintig jaar, was afgesproken na bemiddeling door de Duitse regering. Er gingen maanden van discreet onderhandelen en een zeer zorgvuldige planning aan vooraf. Uiteindelijk zorgde alleen een sneeuwstorm in Keulen voor vertraging. Rond 13.00 uur, ongeveer een uur later dan gepland, vertrok een vliegtuig van de Duitse luchtmacht met de bevrijde Arabieren naar de Libanese hoofdstad Beiroet en het Israëlische toestel met Tannenbaum en de lichamen van de drie militairen naar Tel Aviv. Beide bereikten vroeg in de avond hun bestemming.

Volgens het akkoord liet Israël 436 Palestijnse en Arabische gevangenen gaan in ruil voor de vrijlating door de Hezbollah van de gegijzelde Tannenbaum en de overdracht van de stoffelijke resten van drie in Libanon gedode Israëlische militairen.

De prominentsten onder de donderdag in Duitsland vrijgelaten gevangenen zijn twee voormalige Libanese guerrillaleiders, Abdel Karim Obeid en Mustafa Dirani. Een vliegtuig van de Duitse luchtmacht haalde in Beiroet Tannenbaum en de resten van de drie Israëlische militairen op.

Tannenbaum werd in Israël na een korte ontmoeting met zijn familie meegenomen door het leger voor een medisch onderzoek en een ondervraging over de omstandigheden van zijn ontvoering en gevangenhouding. Over de toedracht van de verdwijning van Tannenbaum bestaat onduidelijkheid. Tannenbaum zei voordat hij eerder donderdag in de Libanese hoofdstad Beiroet in het vliegtuig stapte dat hij goed is behandeld door Hezbollah.

De gevangenenruil is zowel in Israël als onder de Palestijnen omstreden. Veel Israëliërs zeggen dat de prijs te hoog is en dat de deal het prestige van de Hezbollah onnodig vergroot. Veel Palestijnen zijn teleurgesteld omdat geen prominente figuren worden vrijgelaten, alleen gevangenen die voor relatief lichte vergrijpen zijn veroordeeld en die de komende maanden toch al vrij zouden komen.

Hezbollah-leider sjeik Hassan Nasrallah dreigde donderdag dat zijn organisatie meer Israëliërs zal ontvoeren als dat nodig is om gedetineerde Hezbollah-leden uit Israëlische gevangenissen te krijgen. „We hebben drie opties, de derde is deze”, zei Nasrallah. Daarbij wees hij op een foto uit 2000 waarop te zien is hoe Hezbollah-strijders drie Israëlische militairen doden en hun lichamen meenemen. „Volgende keer beloof ik dat we ze levend zullen pakken”, zei hij op een bijeenkomst met de Arabische gevangenen die Israël eerder had vrijgelaten.

De Israëlische premier, Ariel Sharon, die een toespraak hield ter nagedachtenis van de drie gesneuvelde soldaten, zei dat de ruil van gevangenen geen gewoonte zal worden. „We zullen er geen gewoonte van maken om met onze vijanden of terreurgroeperingen te onderhandelen”, aldus de Israëlische premier. „Als het nodig is, zullen we in de toekomst andere middelen gebruiken.”

In Libanon en de Palestijnse gebieden werd de vrijlating van de gevangenen gisteren uitgebreid gevierd. In Beiroet waren duizenden Hezbollah-aanhangers op de been om de terugkeer van de ex-gevangenen te vieren en ook in de Gazastrook en op de Westelijke Jordaanoever werd de terugkeer van de gevangenen begeleid door feestelijke taferelen.

Israël liet hen en ongeveer 400 Palestijnen gaan in ruil voor de ontvoerde zakenman Tannenbaum en de lichamen van de drie gedode miltairen. Deze ruil maakt de weg vrij voor een tweede onderhandelingsronde over het lot van Ron Arad. Het toestel van de Israëlische luchtmachtpiloot werd in 1986 boven Libanon neergehaald. In ruil voor informatie over Arad zal Jeruzalem de Libanees Samir Kuntar vrijlaten. Volgens Hezbollah is Arad in Libanon, maar Israël denkt dat hij in Iran is. Samir Kuntar is veroordeeld voor een aanslag in 1979 op vier Israëliërs en viel niet onder de gevangenenruil.

Nasrallah noemde het „dom” van de Israëlische regering Kuntar niet vrij te laten. „De vijand zal het in de toekomst betreuren hem niet te hebben vrijgelaten”, aldus de leider van de Libanese sjiitische groepering.