De raad doet zijn suggestie omdat dan ook in de Grondwet kan worden opgenomen dat burgers recht hebben op een eerlijk proces.

Constitutionele toetsing door de rechter houdt in dat de rechter toetst (of mag toetsen) of wetten al dan niet in overeenstemming zijn met de Grondwet.

De Grondwet verbiedt nu een dergelijke toetsing. Het idee daarachter is dat al bij het maken van een wet rekening wordt gehouden met eventuele strijdigheid met de Grondwet. Wel toetst de rechter nieuwe wetgeving aan diverse Europese bepalingen en verdragen.

Nederland is op dit moment nagenoeg het enige land in West-Europa dat een totaalverbod op constitutionele toetsing door de rechterlijke macht kent. In andere Europese landen, zoals Duitsland en Frankrijk, is er een constitutioneel hof.

Het idee van de Raad voor de Rechtspraak komt overeen met een wetsvoorstel van GroenLinks. Die wet maakt een beperkte constitutionele toetsing mogelijk. Tweede en Eerste Kamer hebben die wet enkele jaren geleden aangenomen. Omdat met die wet de Grondwet wordt gewijzigd, moet hij nóg een keer worden aangenomen, nu met tweederdemeerderheid in beide Kamers. Daar is echter volstrekt geen zicht op.

De VVD heeft daarnaast een wet ingediend die het toetsen van wetten aan internationale verdragen onmogelijk moet maken.