Prof. dr. H. van den Belt, bijzonder hoogleraar Gereformeerde godgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit Groningen, is „dankbaar” voor de toespraak. „De koning heeft mij beschaamd. Ik had weinig zin om te reageren op zijn kersttoespraak, bang om te moeten klagen over wat ik gemist had. Maar de koning citeerde de hemelbode en bracht zo het kerstevangelie aan miljoenen Nederlandse selfies. Hij wenste ons een gezegend kerstfeest. Ik ben dankbaar dat hij als vorst van een seculier volk zo voor het christelijk geloof uitkomt.

Net als in veel preken stond de arme selfie symbool voor hyperindividualisme. Niet helemaal terecht, want een selfie maak je om iets met anderen te delen. Maar de boodschap was Bijbels: niemand leeft voor zichzelf.

De oproep tot verbondenheid moeten de kerken ter harte nemen. Zij kunnen laten zien wat gemeenschap echt inhoudt, omdat zij weten wat genade is. Het kerstevangelie staat haaks op de wereld, maar is tegelijk ook het antwoord op de nood van de wereld. De wereld hunkert naar geborgenheid en verbondenheid. Reformatorische christenen die de antithese koesteren, dreigen dat uit het oog te verliezen.

”Stille nacht, heilige nacht” citeerde de koning. Ik dacht er bij: „…aan een wereld, verloren in schuld” –daar horen ook koningen bij– „wordt Gods belofte heerlijk vervuld.””

Ds. F. Mulder, voorzitter van het deputaatschap kerk en overheid van de Gereformeerde Gemeenten, constateert dat de koning in zijn toespraak laat zien „dat hij oog heeft voor de belangen van alle inwoners van ons land. Hij leeft nauw mee met de door leed getroffenen vanwege de verschrikkelijke vliegramp op 17 juli. Duidelijk oog is er bij hem voor de toenemende spanningen in het wereldgebeuren. De gevolgen van deze spanningen, met name in het Oostblok, laten ook de inwoners van ons land niet onberoerd. Dit is zeker positief te noemen.

Ook over de zo begeerde eenheid in ons land maakt hij behartigenswaardige opmerkingen. Deze eenheid zoekt de koning echter wel in een vrij horizontale benadering. De kracht om eenheid te bereiken, zit dan in wat wij als mensen er samen van maken. Dat de ware eenheid en vrede alleen in God is te vinden, Die hiervoor mensen inschakelt, had ik graag in zijn kersttoespraak verweven gezien.

Positief is ook dat het kerstevangelie met name wordt genoemd. Het is Jezus Christus, de grote inhoud van de Bijbel, Die voor honderden miljoenen mensen de inspiratiebron bij uitnemendheid is geweest.”

L. van der Tang, directeur van automatiseringsbedrijf Vital Health Software, vindt dat er „terechte kritiek” op de toespraak mogelijk is. „Want als de kracht van de samenleving zit in wat we er met elkaar van maken, is er ten diepste geen perspectief. En als Kerst niet meer is dan een van de vele verhalen die een andere werkelijkheid verbeelden, blijft er weinig over van het historische heilsfeit.

Toch trof mij het laatste deel van de toespraak. De koning plaatste onze bewogen tijd in een historisch perspectief en refereerde aan de grote oorlogen van de afgelopen eeuw. Daarmee werd benadrukt dat in het verleden het heden ligt, en werd het begrip vrijheid in een juiste context geplaatst. Vrijheid, niet in de zin van ongebreidelde ongebondenheid, maar vrijheid in de zin van het voorrecht een vrije natie te zijn.

Bovendien werd de diepe christelijke betekenis van Kerst in een donkere wereld niet geheel verzwegen. Ook klonk er toch iets van Gods Woord, hoewel modern vertaald, en met voorbijgaan aan het meest wezenlijke, „namelijk dat u heden geboren is de Zaligmaker.” God zegene onze koning, en make hem een kind van het Kind.”