AMERSFOORT. Niet alleen in de derde wereld, maar ook in Nederland vallen er doden door ondervoeding. „We beoordelen mensen vaak alleen op hun uiterlijk. Maar iemand van 100 kilo kan ook ondervoed zijn”, zegt Karin van Halen. Ze is medeverantwoordelijk voor de jaarlijkse Dag van de Ondervoeding, die woensdag wordt gehouden.
In Nederland overlijden jaarlijks zo’n 400 mensen aan ondervoeding. Tien procent van de zelfstandig wonende 65-plussers en 35 procent van de ouderen die thuiszorg ontvangen, kampen met ondervoeding. Maar het verschijnsel komt ook voor onder patiënten in ziekenhuizen (22 procent) en bewoners van verzorgings- en verpleeghuizen (17 procent). Dat zegt Karin van Halen, projectleider van de Stichting Eerstelijns Ondervoedings Instituut (EOI). De EOI richt zich met name op diëtisten, huisartsen en verpleegkundigen. „Bewustwording is het sleutelwoord. Met dat doel organiseren we de Dag van de Ondervoeding en verschijnt woensdag de Ondervoedingskrant.”
Er is sprake van ondervoeding wanneer iemand in één maand ten minste 5 procent ongewenst gewicht verliest of als er sprake is van een ongewenst gewichtsverlies van meer dan 10 procent in een halfjaar tijd. „Iemand die 110 kilo weegt en die binnen zes maanden 15 kilo kwijtraakt, zit dus in de gevarenzone. Hij heeft namelijk niet alleen vet, maar ook spiermassa verloren.”
Waar kan dit toe leiden?
„Ziektegerelateerde ondervoeding kan leiden tot een verhoogd risico op sterfte. De conditie vermindert en de weerstand daalt, waardoor mensen gevoeliger zijn voor infecties. Het herstel na een operatie of chemotherapie duurt langer.”
Waardoor ontstaat ondervoeding?
„De belangrijkste risicofactor is ziekte, bijvoorbeeld door een verminderde voedselinname als gevolg van een verminderde eetlust. Psychische problemen kunnen ook een rol spelen. Sommige mensen krijgen te weinig voeding binnen. Ze zijn eenzaam, hun kinderen houden hen onvoldoende in de gaten of er wordt te weinig op gelet of ze de maaltijd die de thuiszorg hun voorschotelt daadwerkelijk opeten. Ook kunnen mensen kampen met diarree, misselijkheid of pijnklachten.”
Zelfs in ziekenhuizen en zorgcentra komt ondervoeding veel voor.
„Mensen komen soms ondervoed binnen. Artsen roepen soms dat een sterk gewichtsverlies bij ziekte hoort, maar dat is een verkeerde gedachte. Onderzoek onder verzorgenden wees recent uit dat ze vanwege de werkdruk onvoldoende in de gaten kunnen houden of mensen voldoende voeding of vocht binnenkrijgen.”
Waar moeten we op letten?
„Of kleding ruimer gaat zitten, of de broekriem letterlijk aangehaald moet worden en of iemand al dan niet minder weegt zonder dat hij een dieet volgt. Het is sowieso handig om iemands gewicht te weten, zodat dit cijfer met de huidige situatie vergeleken kan worden. Ook futloosheid kan een signaal zijn. Een diëtist kan vaststellen of er echt sprake is van ondervoeding.”
>>dagvandeondervoeding.nl