Net als andere dijken die onder beheer van RWS vallen, is ook de dijk van het Julianakanaal goed onderhouden, aldus Teders. „Dit is al ruim zeventig jaar voldoende geweest”, zei hij. Toch werd RWS dinsdag overvallen door de plotselinge verzakking. „Zoiets hebben we nooit eerder in Limburg meegemaakt.”De dijkverzakking in Stein is mogelijk het gevolg van een verdroging van het uit klei bestaande dijklichaam. Daarbij heeft wellicht ook een te steile helling van de dijk een rol gespeeld. Dat zegt dr.ir. S. van Baars van de afdeling Waterbouw en Geotechniek van de Technische Universiteit Delft. Hij is gespecialiseerd in dijken.

De dijk langs het Julianakanaal in Stein bestaat uit klei en niet uit veen, zoals in Wilnis. Bij de aanleg van een dijk wordt tevoren berekend hoe sterk die moet zijn om de te verwachten belasting te kunnen weerstaan. Die berekeningen moeten worden overgedaan, stelt Van Baars. Hij sluit niet uit dat daaruit blijkt dat de hele dijk langs het kanaal versterkt moet worden.

Als er met een dijk iets misgaat, is in alle gevallen de belasting groter dan de sterkte, doceert Van Baars. „Zo’n situatie ontstaat als de belasting toeneemt, of de sterkte afneemt. Allebei tegelijk kan ook.” Een kleidijk wordt slapper als het dijklichaam natter wordt. Bij hoogwater ontstaat dan het risico dat de dijk aan de waterzijde afkalft. Bij Stein gebeurde dat juist aan de landzijde.

Onder normale omstandigheden blijft een kleidijk altijd staan, zegt Van Baars. Hij vermoedt dat in Limburg sprake is van verdroging. Daardoor wordt de klei brokkeliger. „Dat is vrij snel vast te stellen. Door de veranderde structuur van de klei, wordt de dijk even wat minder sterk. Als daar dan ook nog een regenbui bijkomt, waardoor het dijklichaam aan de bovenkant zwaarder wordt, balanceer je al heel snel op het randje. Dat is een van de meest logische verklaringen voor wat er is gebeurd.”

Een dijk wordt altijd zo steil mogelijk aangelegd. Dat bespaart grond en is derhalve goedkoper. Maar een steilere dijk is ook minder sterk. Een reden temeer om de berekeningen opnieuw uit te voeren, aldus Van Baars. „Het zou mij niet verbazen als daaruit blijkt dat de aanvankelijke sommen niet goed zijn gemaakt. De dijk in Wilnis was om dezelfde reden ook al afgekeurd.”

Als inderdaad blijkt dat de oorspronkelijke berekeningen niet kloppen, valt dat niemand te verwijten, zegt Van Baars nadrukkelijk. „Het zijn hele moeilijke sommen waarbij heel veel factoren een rol spelen. Het Julianakanaal is een oud kanaal. Die sommen zijn vroeger met de hand gemaakt, nu hebben we daarvoor computers.”