Het is opvallend te noemen dat het synodebestuur (moderamen) prof. dr. C. van der Kooi en prof. dr. G. van den Brink gevraagd heeft een notitie over de prediking voor de Protestantse Kerk op te stellen. De beide theologen laten in een 22 pagina’s tellend rapport onder de titel ”Brandpunten in de Verkondiging” namelijk een uitgesproken klassiek-orthodox geluid horen waarin –indirecte– kritiek wordt geuit op het feit dat er in de kerk soms te vaag gesproken wordt over God, het kwaad te weinig wordt benoemd, te veel ruimte is voor twijfel en de Bijbel niet gezien wordt als het boek waarin God Zelf Zich openbaart.

Wereld

De wereld is Gods wereld, stellen de beide hoogleraren, die recent samen een christelijke dogmatiek schreven. „Het verhaal van God die schept en zich vervolgens blijvend met de werkelijkheid verbindt, staat daarmee lijnrecht tegenover het verhaal van het naturalisme, dat wil zeggen de opvatting dat al het bestaande uit natuurlijke oorzaken verklaard moet worden”, aldus de notitie. Naturalisme laat de mens achter in een „zwijgend en wreed universum”, menen de hoogleraren. De wereld is Gods wereld. „Dat levert een horizon die haaks staat op een cultuur die meent zelf alle zin te moeten stichten.”

Met de stelling dat God een persoonlijke God is, Die werkelijk spreekt en Zich bemoeit met de wereld, nemen de auteurs van het rapport stelling tegen een „ander verhaal” dat in de westerse cultuur „overheersend” is geworden, namelijk „dat God zwijgt of er bij nader inzien niet is.”

De doop maakt duidelijk dat Gods handelen het vanzelf­sprekende doorbreekt. „Niet familie en afkomst hebben het langer voor het zeggen. De dopeling wordt verbonden met God de Vader – niet met de onuitsprekelijke, de almachtige, de zijnde of de onkenbare. Dat zijn vroom bedoelde abstracties die achterblijven bij de centrale benamingen die de Schrift aanreikt. De kerk belijdt God in de concreetheid van Vader, Zoon en Geest.”

Voor de verkondiging in de kerk is God Zelf „naar Bijbels getuigenis” de Bron. „Die erkenning van God als bron, als degene die gesproken heeft en die zich vandaag nog laat kennen, kleurt het handelen van de kerk”, aldus de auteurs van de notitie. Zo bezien is de doop volgens hen geen geboortefeest, „maar een handeling waarin Gods trouw wordt uitgesproken, toegesproken en concreet gemaakt in de doorgang door het water.” De preek is niet enkel uitleg, „maar allereerst Woord van God dat vertolkt en toegespitst wordt.” En pastoraat is niet vooral het betrachten van gezelligheid, maar „het leven van deze bepaalde mens” onder het licht van Gods Woord en belofte stellen.

Het rapport stelt nadrukkelijk een herwaardering aan de orde voor het oude gebruik van censura morum, zoals dat in veel gemeenten voorafgaande aan de bediening van het heilig avondmaal wordt gepraktiseerd. Een kerkenraad moet niet aarzelen om, als de situatie in de gemeente daar aanleiding toe geeft, te besluiten het avondmaal niet te vieren en eerst een weg van „gesprek en verzoening” te gaan. In hetzelfde kader noemt het rapport het belang van de visitatie.

Doop

In de staart van het rapport pleiten de opstellers van de notitie voor de doop door onderdompeling. „Dat wij het teruggebracht hebben tot een paar druppels en er een ziekendoop van gemaakt hebben, is een historische misser die bij elk nieuw kerkgebouw hersteld zou moeten worden.”

Naast de aandacht die er is voor de prediking, praten de synodeleden van de Protestantse Kerk morgen ook over het aangaan van „bijzondere betrekkingen” met de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, de Nederlands Gereformeerde Kerk en de voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland. Die bijzondere betrekkingen moeten erin resulteren dat predikanten uit de genoemde kerkverbanden voor mogen gaan in erediensten van gemeenten die behoren tot de Protestantse Kerk. Ook zouden er afvaardigingen moeten worden toegelaten tot elkaars synode. De kerkorde van de PKN kent ook de mogelijkheid een associatie aan te gaan.

De synode buigt zich vrijdag over de ethische notitie ”Wij en ons lichaam” en over een rapport onder de titel ”Kerk naar 2025”. Tijdens de synode wordt ook nog gesproken over de onderwerpen die de PKN de komende tijd moet behandelen en worden enkele kerkordewijzigingen besproken.

>>rd.nl/synodepkn voor liveblog en video-uitzending (vanaf begin ver­gadering morgen).