„In Hongarije heerst antichristelijk klimaat”
HUIZEN. In Hongarije heerst een antichristelijk klimaat waar christelijke waarden in het volksleven in rap tempo verdwijnen. Dat komt mede door de invloed van het Westen. Alles kan en mag, zo zegt ds. Matyo Lajos uit het Hongaarse Zsambek.
Ds. Lajos geeft leiding aan een delegatie van Hongaarse hervormde predikanten die vrijdag arriveerde en op uitnodiging van de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) tot en met dinsdag in Nederland verblijft. Tijdens de ontmoetingen met Nederlandse predikanten staan diverse lezingen op het programma. Zondag zullen de Hongaarse predikanten voorgaan in de gemeenten van Wekerom, Hilversum, Elburg, Sommelsdijk, Zeist, Genemuiden, Nijkerk, Reeuwijk en Oud-Loosdrecht.
Na de Wende in 1989 kwam er een officiële relatie tussen de Hongaarse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Bond tot stand. Hoofdbestuursleden bezochten Hongarije en veel Nederlandse predikanten gingen de afgelopen jaren voor in Hongaarse gemeenten.
Doelstelling van deze werkbezoeken was om te ervaren wat het werk van de predikant in de gemeente in Hongarije inhoudt. In Hongarije nemen predikanten veelal een eenzame positie in, dorpen ontvolken en in de kerkelijke gemeente zijn nauwelijks kerkenraadsleden en vrijwilligers. Beide landen hebben te maken met de secularisatie.
Christelijke school
Ds. Lajos herinnert zich nog de volle kerken direct na de Wende. „Maar algauw liep het aantal bezoekers terug en was er weinig over van de korte opleving. Het openbare leven is antichristelijk geworden, en dan bedoel ik vooral het publieke leven en de media: alles wordt betwijfeld. Door de ontvolking van veel dorpen hebben de kerken op het platteland het erg moeilijk en slagen zij er nauwelijks in om jongeren vast te houden. Die trekken meestal om economische redenen naar de steden, waar zij het contact met de kerk dreigen te verliezen.”
De huidige regering presenteert zich als christelijk en doet volgens ds. Lajos serieuze pogingen om bepaalde waarden als de zondagsrust en het christelijk onderwijs te promoten. „Een mooi voorbeeld is dat de regering de helft van het aantal christelijke scholen dat in de tijd van het communisme was geannexeerd, heeft teruggegeven. Ouders mogen sinds vorig jaar bepalen of hun kinderen op school lessen algemene of christelijke ethiek volgen. De overheid heeft er ook voor gezorgd dat in de hoofdstad Boedapest een ziekenhuis en universiteit onder het bestuur van de kerk kwamen te staan.”
Het probleem is echter volgens ds. Lajos dat de Hongaarse hervormde kerken vaak te zwak zijn om het christelijk onderwijs naar behoren te verzorgen. „We krijgen daarom staatssubsidie, met als negatief effect dat we onze vrijheid een beetje verliezen. Het zou mooi zijn als we zelf sterk genoeg zijn om het onderwijs helemaal te verzorgen, want wat gebeurt er als we later een andere regering krijgen die het christelijk onderwijs geen warm hart toedraagt?”
Invloed
De Hongaarse Hervormde Kerk lijkt volgens ds. Lajos op de Protestantse Kerk in Nederland, alleen is zij volgens hem conservatiever. „Er is een liberale stroming, maar die is in de minderheid – vreemd genoeg dankzij het toezicht op de kerk tijdens het communisme. Over het algemeen wordt het Evangelie trouw gepredikt, en daarom houdt de kerk stand. In grote lijnen lijkt ons land echter op Nederland, waar de secularisatie sterk is en de invloed van de kerk afneemt.”
Toch is niet alles kommer en kwel in Hongarije. Juist in gebieden waar meer werkgelegenheid is, groeit de kerk. Ds. Lajos noemt als voorbeeld zijn gemeente te Zsambek, een plaats met ruim 5000 inwoners, dicht bij Boedapest. „We begonnen vorig jaar met vijftien bezoekers, nu zijn dat er ruim zestig. Het totaalaantal leden ligt rond de 200. We hebben ook veel jonge gezinnen, met relatief veel kinderen. Dankzij de overheid zijn er ook kinderopvang en een christelijke school. We hebben zelf een kerk gebouwd, die overigens nog niet af is. God laat zien dat er ook een tegenbeweging mogelijk is. We dopen meer dan we begraven.”