Het verwijt dat journalisten geen boeken lezen, treft dr. Kees Buijs (1945) niet. Een hele wand in zijn woonkamer is ermee gevuld. Maar de Nijmegenaar is dan ook geen gewone journalist. Hij is ook wetenschapper, met een voor­liefde voor regionale dagbladen. Ongeveer veertig jaar werkte hij bij diverse regiokranten. Vorige week promoveerde de socioloog aan de Radboud Universiteit Nijmegen op het proefschrift ”Regio­journalistiek in spagaat”.

Jongeren lezen geen enkele krant.

„Sinds 2009 ben ik docent van de masteropleiding media, journalistiek en nieuwsgebruik. In het begin schrok ik enorm van de nieuwsconsumptie van studenten: nu.nl, en in het gunstigste geval bladeren ze in het weekend bij hun ouders het Eindhovens Dagblad door. Nee, op nieuwe aanwas hoeven regionale kranten niet meer te rekenen. Lokale journalisten schrijven vooral voor zestigplussers.”

Volgens u hebben de kranten gebrek aan aanwas vooral aan zichzelf te wijten.

„Ik werkte tot 2003 bij de Gelderlander. Het werk dat redacteuren daar nu doen, verschilt nauwelijks van wat ik elf jaar geleden deed. Dit terwijl er sindsdien toch heel wat dingen drastisch zijn veranderd, denk aan economische ontwikkelingen en de opkomst van internet. De echte innovatie, zoals Blendle en De Correspondent, is niet ontstaan op de werkvloer van traditionele mediabedrijven. Buiten raast de mediastorm, maar op editie­redacties is het business as usual.”

U stelt dat journalisten solisten zijn en weinig oog hebben voor de lezer.

„De kracht van een redactie is dat er samen kan worden gebrainstormd. Dat gebeurt echter sporadisch. Een overleg blijft vaak beperkt tot het inventariseren van onderwerpen. Discussies over een originele aanpak zijn er nauwelijks. Elkaars kennis en kwaliteiten worden te weinig benut.

Verder houden redacties lezers het liefst op afstand. In het netwerk van journalisten zitten vooral wethouders, directeuren en persvoorlichters. Het nadeel van het veelvuldige gebruik van deze bronnen is dat de standpunten en belangen van de gewone burger op het tweede plan komen.”

Welke krant leest u?

„Ik ben geabonneerd op de Gelderlander, NRC, Trouw en de Volkskrant. Verder lees ik de e-paper van het Brabants Dagblad.”

Regelmatig jeuken uw handen dus bij het zien van bepaalde artikelen.

„Vooral bij artikelen waar journalistiek en marketing door elkaar lopen. Neem de Gelderlander. Die krant biedt sinds vorig jaar rondvaarten aan over de Waal. Duizenden Nijmegenaren voeren mee en luisterden naar verhalen van redacteur Rob Jaspers over de stad. Het idee sloeg zo aan dat Jaspers uiteindelijk werd verkozen tot Nijmegenaar van het Jaar. Het is echter veelzeggend dat Jaspers die prijs nu pas kreeg, en niet eind jaren negentig. Hij leverde toen namelijk een prachtig staaltje onderzoeksjournalistiek door te onthullen dat de gemeente Nijmegen ’s nachts illegaal vervuilde grond dumpte. Het initiatief van de Gelderlander vind ik exemplarisch voor de geleidelijke versmelting van redactie en marketing.”

Als regionale bladen weer goede artikelen gaan schrijven, trekt het lezersbestand vanzelf weer aan.

„Helaas betaalt kwaliteit zich niet vanzelf uit. Toch wil dat volgens mij niet zeggen dat kranten daarom maar niet hun beste beentje voor moeten zetten. Als dag­bladen geen goede verhalen meer brengen, zijn ze voor niemand meer interessant. Dan heb je als krant een dubbel probleem.”

Gelden de conclusies uit uw 
proefschrift ook voor landelijke kranten?

„Ze gelden primair voor enkele lokale redacties van het Brabants Dagblad en de Gelderlander. Vakgenoten die voor landelijke kranten werken, hebben mij echter verzekerd dat de conclusies ook tot op zekere hoogte opgaan voor hun redacties.”