Vastgoeddossiers voor VWS heikele kwestie
DEN HAAG. Met een toezegging aan het Erasmus MC in 2009 blijkt oud-minister Klink (CDA) het ministerie van VWS een flinke strop te hebben bezorgd, zo bleek dinsdag. Drie vragen.
Wat is er gebeurd?
In 2007 kreeg het Erasmus MC groen licht van het ministerie van VWS voor een ambitieus nieuwbouwplan. De kosten daarvoor bleken al na een jaar veel hoger uit te vallen dan geraamd. Klink trok daarop 100 miljoen euro extra uit voor het ziekenhuis. Ook regelde hij dat het ziekenhuis de lening voor de nieuwbouw op een alternatieve manier mocht aflossen en in de boeken mocht verwerken.
Op de achtergrond speelde mee dat de overheid en de academische ziekenhuizen in 2004 een convenant hadden gesloten over de financiering van toekomstige nieuwbouwprojecten. Omdat Klink ervan uitging dat dit convenant ruimte bood voor het treffen van bijzondere regelingen informeerde hij de Tweede Kamer niet nader over zijn deal met het Erasmusziekenhuis. Dat bleek een taxatiefout: de Kamer en ook de toezichthouder, de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), hadden wel degelijk moeten worden geïnformeerd.
Wat is nu het probleem?
Toen het ministerie en het ziekenhuis de deal nader wilden uitwerkten, rees er onduidelijkheid over de interpretatie ervan. Om die reden schoven de beleidsambtenaren van VWS het dossier door naar minister Schippers (VWS). In diezelfde periode publiceerde een klokkenluider bij de NZa een zwartboek, waarin hij de NZa ervan beschuldigde te nauwe banden met het ministerie te onderhouden en waarin hij ook op deze kwestie inging. Schippers moest daardoor openheid van zaken geven.
Inmiddels heeft ze laten uitzoeken dat het uitvoeren van Klinks regeling kan worden uitgelegd als het bieden van verboden staatssteun. Het intrekken ervan kan daarentegen worden gezien als onbehoorlijk bestuur.
Inmiddels is Schippers eruit: Klinks toezegging maakt ze ongedaan. Om claims te voorkomen, stelt ze het ziekenhuis echter schadeloos voor een door een nog aan te wijzen expert vast te stellen bedrag. Een deel van de rekening voor de ambitieuze nieuwbouwplannen komt daardoor alsnog onnodig bij het ministerie terecht.
Kunnen meer zorginstellingen het ministerie in de toekomst verantwoordelijk houden voor hun vastgoedproblemen?
Het is niet aannemelijk dat Schippers’ voorgangers aan de lopende band geheime garanties hebben geboden aan grote zorgorganisaties. Wel vrezen veel instellingen in de nabije toekomst te worden geconfronteerd met leegstand, als gevolg van het kabinetsbeleid dat gericht is op het zo lang en zo veel mogelijk verzorgen van hulpbehoevenden in de thuissituatie. Leegstand is duur, want hoeveel kapitaallasten een instelling van het ministerie vergoed krijgt, hangt mede af van de bezettingsgraad.
Staatssecretaris Van Rijn (VWS) legt de verantwoordelijkheid voor deze dreigende leegstandsproblematiek zo veel mogelijk bij instellingen zelf. Hij roept overlegorganen in het leven, waarin wordt gebrainstormd over de herbestemming van bijvoorbeeld verzorgingshuizen tot seniorenappartementen.
Nogal wat verzorgingshuizen waarvan de bezettingsgraad nu hard aan het dalen is, zijn echter gerenoveerd in een tijd waarin de overheid zich nog voor 100 procent garant stelde voor de rente- en afschrijvingskosten. Een deel van de bestuurders van deze huizen heeft het ministerie al laten weten een rechtszaak voor te bereiden met als inzet schadeloosstelling, wanneer de leegstand een bedreiging gaat vormen voor de continuïteit. Het is dus niet uitgesloten dat het ministerie binnenkort opnieuw met lastige vastgoedkwesties én claims te maken krijgt.
