Den Helder moet het zwaar ontgelden in de oorlogsjaren. De havenstad in de kop van Noord-Holland krijgt in totaal 117 luchtaanvallen te verduren. In de nacht van 24 op 25 juni 1940 voeren de Engelsen zware aanvallen uit, later bekend als het ”Grote Bombardement”. Hierbij vallen 38 doden en vele gewonden.

In de eerste drie oorlogsjaren vinden elk jaar rond 31 oktober bombardementen plaats. De Protestantse Geestelijke Verzorging bij de Koninklijke Marine in Den Helder is daarom juist vandaag –31 oktober– officieel toegetreden tot de wereldwijde verzoenings­beweging Cross of Nails, een kruis van spijkers. Dr. David Stone uit Coventry, vertegenwoordiger van de beweging, heeft vanmiddag in Den Helder het Cross of Nails overhandigd aan hoofdkrijgsmachtpredikant ds. Klaas Henk Ubels.

Wat houdt Cross of Nails in?

„Deze verzoeningsbeweging is ontstaan in Coventry, een stad in Engeland. Nadat de Duitsers in 1940 de kathedraal en de binnenstad hadden gebombardeerd, kerfde een onbekende de woorden „Vader vergeef” in een geblakerde kerkmuur. Vanuit die gedachte is een wereldwijd netwerk gegroeid van partnersteden die veel hebben geleden onder strijd of geweld. In Zuid-Afrika, Ierland, Cuba en Sudan. Maar ook in New York, bij Ground Zero, na 11 september 2001.”

Waarom Den Helder?

„Den Helder is de meest gebombardeerde Nederlandse stad in de Tweede Wereldoorlog, vaker dan Rotterdam en Arnhem, maar met minder doden. Dat blijft nogal eens onder­belicht.”

Wie kan partner worden?

„Iedereen die partner wil worden, moet allereerst een pelgrimage naar Coventry maken, om daar kennis te maken met het gedachte­goed van de verzoeningsbeweging. En om de ruïne van de verwoeste kathedraal te zien, waar elke vrijdagmiddag het Coventrygebed wordt gehouden. Verder dient een toekomstige partner al enige tijd elke vrijdag het gebed om vrede en verzoening bidden om te laten zien dat het partnerschap serieus wordt genomen. En ieder lid moet een getuigschrift overhandigen waaruit blijkt wat hij te bieden heeft.”

Wat biedt Den Helder?

„Een multilevensbeschouwelijke gebeds- en bezinningsruimte op het marineterrein. Ook voor humanisten. We houden daar sinds januari elke vrijdag­middag een gebedsbijeenkomst. Alle plaatselijke kerken mogen ook een bijdrage leveren aan de korte overdenking en het gebed.”

Wat is de meerwaarde van zo’n internationale beweging?

„In verschillende werelddelen wordt op vrijdag­middag om 12.00 uur in verschillende talen hetzelfde gebed om vrede en verzoening gebeden. Heel bijzonder om aan zo’n netwerk deel te nemen. Dat we niet direct in een reflex van vergelding schieten, maar op alle mogelijke plekken waar leed en ellende is de liefde van Christus mogen uitstralen. Bijzonder is ook dat ik in mijn uniform van defensie het gebed van vrede mag uitspreken. Dat geeft een extra dimensie.”

Wat houdt de verzoeningsgedachte in?

„Een onbekende in Coventry schreef destijds „Vader vergeef” op de verwoeste kathedaal, dat is de kern. Hij schreef niet: „Vader vergeef het hén”, dat zou stigmatiserend zijn. Maar, Vader vergeef… allén. Dat is een heel diepe verzoeningsgedachte.

De Cross of Nails bestaat uit drie spijkers in de vorm van een kruis. De ene horizontale spijker drukt uit dat God Zich in Christus eenzijdig met ons heeft verzoend. De twee verticale spijkers geven aan dat mensen zich met elkaar dienen te verzoenen. Verzoening is daarbij de enige weg naar vrede.

De ruïne van de kathedraal in Coventry staat symbool voor de verwoesting in deze wereld. De in 1962 nieuw verrezen kathedraal, die verbonden is met de ruïne, symboliseert de opstanding van Christus.”

Het gebed om vrede en verzoening wordt al sinds de oorlog gebeden. Intussen neemt het geweld alleen maar toe. Syrië, Irak, Sudan…

„Uiteindelijk gaat het hierbij om de klassieke vraag naar de aanwezigheid van God bij geweld. Er zijn vele hoopvolle tekenen in de wereld, steeds meer kerken treden toe tot de verzoeningsbeweging. Je ziet echter ook tegenkrachten. Ik heb geen antwoord op de vraag waarom het geweld toeneemt. Ik zeg wel: Hoe meer geweld, hoe meer gebed nodig is.”

Maar heeft het dan wel zin om elke week een gebed om vrede te bidden?

„We moeten blijven bidden, het blijven volhouden. In het geloof dat het uiteindelijk goed komt. Ondanks onthoofdingen en een stroom vluchtelingen vanuit Syrië en Irak moeten we beseffen dat er een hogere macht is waarop we mogen hopen. Voor mij is al dat leed juist een éxtra appel om éxtra te bidden. We kunnen het leed niet voorkomen, maar wel bij God neerleggen.”

Drie kruisspijkers als teken van hoop

Cross of Nails, een wereldwijde verzoenings­beweging, is kort na de Tweede Wereldoorlog in Coventry ontstaan. Op 14 november 1940 gooit de Duitse luchtmacht ’s nachts de middeleeuwse St.-Michaëlskathedraal in de Engelse plaats in puin. Steenhouwer Jack Forbes neemt twee ­geblakerde eiken dakbalken en maakt er een kruis van. Hij plaatst het kruis op de rokende puinhoop. Priester Arthur Wale maakt met drie spijkers uit de dakspanten ook een kruis. Twee tekenen van hoop.

Dit zogenaamde Cross of Nails (kruisspijkers) groeit uit tot symbool van de internationale beweging voor vrede en verzoening. Vanuit Coventry is een wereldwijd netwerk ontstaan in bijna 200 steden die door geweld en strijd zijn getroffen, waaronder Belfast, Jeruzalem, Havana en New York. De helft van de steden bevindt zich in Groot-Brittannië, daarna volgen Duitsland, de VS, Polen en Zuid-Afrika. Alleen al in Berlijn nemen tien kerken deel aan het Coventry­gebed. In Nederland zijn kerken in Rotter­dam, Den Haag, Utrecht, Nijmegen, Arnhem en Middelburg aangesloten.

Op vele plaatsen ter wereld bidden mensen elke vrijdagmiddag om 12.00 uur het gebed om vrede en verzoening. Den Helder is sinds vanmiddag lid van de verzoenings­beweging Cross of Nails.

Lees ook in Digibron:

Bidden voor vrede

”Nagelkreuz”-kapel in Potsdam