Francis Spufford over zonde die niet lekker is
Dit is geen verdediging! De kreet springt je van de omslag van het boek tegemoet. En juist die kreet trekt de aandacht. Boeken waarin het christelijk geloof op grond van rationele argumenten wordt verdedigd zijn er genoeg.
De Britse schrijver Francis Spufford gaat in ”Dit is geen verdediging!” (uitg. Ten Have, 2012) op een andere toer. Hij wil niet verdedigen of bewijzen. Hij wil laten zien „waarom het christendom ondanks alles verrassend veel emotionele diepgang heeft.”
Voordat hij zover is moet er eerst puin worden geruimd. Want met het imago van het christelijk geloof is het anno 2014 niet best gesteld. Spufford vertelt over zijn 6-jarige dochtertje, dat binnenkort zal ontdekken hoe raar haar ouders zijn. Raar omdat ze naar de kerk gaan. Raar omdat ze in prehistorische onzin geloven en dogmatisch zijn. Raar omdat ze zichzelf beter vinden dan de rest, van weke lievigheid houden en in luchtkastelen na de dood geloven.
Religie, zo vat Spufford de populaire beeldvorming samen, is vreemd, kinderachtig en verachtelijk – iets waar een normaal mens zich niet mee inlaat. De wereld zou beter af zijn zonder godsdienst.
Tegen dat beeld, verspreid door ‘nieuwe’ atheïsten als Richard Dawkins, trekt hij ten strijde. Niet met rationele argumenten die ‘bewijzen’ dat de grote dogma’s van de christelijke leer ‘kloppen’. Spufford zet in op de emotionele kant van het geloof en op passende taal om die emoties te verwoorden.
Neem het woord zonde, een centraal begrip in het Bijbels-kerkelijk jargon. In het Engels is het woord ”sin”, een bekende merknaam voor ijs, voor de betere chocoladetruffels, en voor lingerie die vooral rood is. „”Sin” verwijst altijd naar iets aangenaams, iets wat je consumeert. (…) Als ik het woord zonde tegen je zeg, ben ik de klos. Het klinkt alsof ik op een bizarre wijze gekant ben tegen genot”, schrijft hij.
Het woord zonde roept dus totaal verkeerde associaties op bij niet-gelovigen. Daarom vervangt Spufford het door de afkorting MNoDtV: Mijn Neiging om Dingen te Verkloten. Geen charmante taal, wel een alternatief dat in één keer duidelijk maakt waar het om draait. Spufford: „Het gaat hier niet om onze geneigdheid om te dwalen, te struikelen en per ongeluk iets te verprutsen – onze passieve rol als vertegenwoordigers van de chaos. Nee, bedoeld is onze actieve neiging om dingen stuk te maken en te (ver)breken, ‘dingen’ zoals gemoedstoestanden, beloften, relaties waar we om geven, ons eigen welzijn en dat van anderen…”
Vertrekken vanuit de algemene ervaring van mensen – het is een van de sterkste kanten van ”Dit is geen verdediging!”.