”Vertrouwen op herstel, herstel van vertrouwen”. Zo heet het gaswinningsakkoord dat minister Kamp en de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) in januari sloten met gemeenten en provincie uit het aardbevingsgebied. In het akkoord sprak de minister af de veiligheid te vergroten, schadeafhandeling te verbeteren, leefbaarheid een impuls te bieden en te werken aan nieuw economisch perspectief.

We zijn inmiddels tien maanden verder en in de provincie Groningen zijn sindsdien meer dan zestig bevingen geregistreerd. Toch staan inwoners nog steeds met lege handen omdat de uitvoering van het akkoord veel te wensen over laat. Vandaag spreekt de Tweede Kamer over de uitvoering van het akkoord en de aardbevingen in Groningen. Ik roep de Tweede Kamer ertoe op zich hard te maken voor een snellere en betere uitvoering van het akkoord.

Zeer kwetsbaar

De veiligheid van mensen die wonen in het aardbevingsgebied is het belangrijkst. Bewoners moeten zich in hun eigen huis weer veilig kunnen voelen. Uit een eerste inventarisatie blijkt dat 50.000 woningen in de regio preventief verstevigd moeten worden, 85 procent daarvan is aangemerkt als ”zeer kwetsbaar”.

De minister en de NAM hebben beloofd nog voor de zomer te beginnen met de preventieve versterking van woningen met het grootste risico op instorten. Tot nu toe is hier nog niets van terechtgekomen en met het voorgestelde tempo wordt voor de versteviging van huizen tot wel 27 jaar uitgetrokken. De gestelde termijn doet geen recht aan de urgentie en is een onaanvaardbaar perspectief.

Schade

Elke aardbeving veroorzaakt zichtbare en onzichtbare schade aan woningen. Dit varieert van scheuren in pleisterwerk tot ernstige schade aan bouwconstructies. Al die schade moet worden vergoed en gerepareerd. In het akkoord is vastgelegd dat de afhandeling van schade geprofessionaliseerd zou worden. De nadruk werd gelegd op klantgerichtheid en het ontzorgen van mensen met complexe schadegevallen. Bij complexe schadegevallen wordt de afhandeling als erg technocratisch ervaren, is de doorlooptijd te lang en is er weinig empathie voor gedupeerden. Ik roep de Tweede Kamer ertoe op om bij de minister van Economische Zaken aan te dringen op het versnellen en verbeteren van de afwikkeling van complexe schadegevallen.

Minister Kamp tekende met het akkoord ook voor een „vertrouwenwekkende aanpak.” Maar daar blijkt tot nu toe niets van. Integendeel, de minister noemde de aardbevingen in Groningen vorige week nog een „fact of life” (het is nu eenmaal een gegeven). Onbegrijpelijk. Daarmee doet hij de inwoners en het gebied geen recht, toont hij geen begrip van hoe diep de aardbevingen ingrijpen in de persoonlijke levenssfeer, het ongemak dat de inwoners ondervinden, het gevoel van machteloosheid en van niet serieus genomen worden.

Veiligheid voorop

Daarnaast impliceert de minister met deze opmerking de aardbevingen maar als een gegeven te beschouwen, terwijl hier invloed op kan worden uitgeoefend. Bij Loppersum werd de winning met 80 procent teruggeschroefd, de winning uit andere putten moest daardoor omhoog om het productieniveau op peil te houden. Dit lijkt nu tot gevolg te hebben dat de sterkte van de aardbevingen en het optreden van ernstige schade in de regio Loppersum wat afneemt, maar in andere delen van de provincie juist behoorlijk toeneemt.

Zo had de beving van 30 september tot gevolg dat ook de stad Groningen in het hart werd getroffen. Daarmee is er geen oplossing, maar is er juist sprake van verplaatsing van het probleem. Het gebied waar zich serieuze veiligheidsrisico’s voordoen is aanzienlijk vergroot, het aantal inwoners dat voelbaar is geconfronteerd met onzekerheid en gevoelens van onveiligheid is meer dan verdubbeld. De ervaringen van dit jaar rechtvaardigen de op roep om alsnog uit voorzorg het productieniveau van de gaswinning te verlagen.

Minister, kabinet en Tweede Kamer: pas als uit het definitieve gaswinningsbesluit, dat eind oktober wordt verwacht, blijkt dat het productieniveau uit het oogpunt van veiligheid uit voorzorg alsnog wordt verlaagd, en als het gaswinningsakkoord beter en sneller wordt uitgevoerd, kan werkelijk een begin worden gemaakt met „vertrouwen op herstel en herstel van vertrouwen.”

De auteur is fractievoorzitter van de ChristenUnie in de Provinciale Staten van Groningen.