Hij schreef talrijke boeken, verhalenbundels, essays en hoorspelen. In zijn werk stelde hij actuele maatschappelijke problemen en de verwerking van het nationaal-socialisme centraal. Bekende werken zijn Deutschstunde (1968), Soldatenland (1988) en Een minuut stilte, dat in 2008 ook in het Nederlands goed werd ontvangen. Drie jaar geleden verscheen zijn laatste verhalenbundel, Die Maske.

Lenz werd in 1926 geboren in Lyck, een klein stadje in Oost-Pruisen, dat nu tot Polen behoort. Als tiener zat hij bij de Hitlerjugend. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij in 1943 als 17-jarige opgeroepen voor militaire dienst, waarna hij bij de marine belandde. Kort voor het einde van de oorlog deserteerde Lenz en werd hij door de Britten krijgsgevangen gemaakt.

Na de oorlog ging hij in Hamburg filosofie, Engels en literatuurwetenschappen studeren. Vervolgens werkte hij enige tijd als journalist bij de Krant Die Welt. Toen in 1951 zijn eerste roman verscheen, nam hij daar ontslag om zich volledig aan het schrijverschap te kunnen wijden.

Een goed voorbeeld van de manier waarop Lenz over het oorlogsverleden schreef, is de roman Deutschstunde (Duitse les) uit 1968. Het is een van zijn bekendste werken en geldt als een klassieker uit de Duitse literatuur. Hoofdpersoon is Siggi, die van zijn vader, die tijdens het nazi-regime politieagent is, moet toezien dat een bevriende kunstenaar zijn opgelegde schilderverbod naleeft. Het boek gaat over vriendschap en conflict tussen individueel geweten en door het nazi-regime opgelegde plichten.

Dit boek werd in 22 talen vertaald. In 2011 kwam het in het Nederlands uit. Van de boeken van Lenz zijn wereldwijd in totaal meer dan 20 miljoen exemplaren verkocht. Voor zijn werk ontving hij talrijke prijzen.