Aanvankelijk zou ze het wetsvoorstel begin september naar de Tweede Kamer sturen, zodat de parlementaire behandeling ervan kan beginnen. Doordat een advies van de Raad van State op zich liet wachten, duurde het enkele weken langer. De minister gaat ervan uit dat de herziening van de studiefinanciering volgens planning op 1 september 2015 kan ingaan.

Het nieuwe stelsel houdt in dat de basisbeurs verdwijnt voor studenten in het hoger onderwijs. Zij moeten deze beurs volledig gaan lenen en mogen die na hun studie terugbetalen in 35 jaar tijd in plaats van de huidige 15 jaar. De afbetaling heeft plaats als de betrokkene meer verdient dan het wettelijk minimum - de grens is nu bijstand - en zal maximaal 4 in plaats van de huidige 12 procent van het maandinkomen beslaan. De aanvullende beurs voor het hoger onderwijs, voor studenten met armere ouders, gaat met 100 euro omhoog naar 365 euro. Dit is een gift als de student binnen 10 jaar afstudeert. De basisbeurs voor mbo-studenten blijft wel overeind en bovendien krijgen zij ook onder de 18 jaar voortaan een ov-kaart waarmee ze gratis kunnen reizen.

Door de invoering van het studievoorschot verwacht Bussemaker jaarlijks een bedrag te besparen, oplopend tot 1 miljard euro. Dat geld wordt teruggestopt in het onderwijs zelf om de kwaliteit te verbeteren.

Het verzet tegen de stelselherziening is breed en fel. De oppositiepartijen en studentenbonden vrezen dat studenten afhaken doordat ze een veel hogere studieschuld opbouwen. Op 14 november hebben ze in Den Haag een demonstratie gepland tegen het voorstel.

Reacties

Falco Carelsz, voorzitter Interstedelijk Studenten Overleg (ISO): „Wij maken ons grote zorgen over de toegankelijkheid van het hoger onderwijs en de beloofde investeringen. Studeren wordt vele malen duurder, terwijl nog steeds onduidelijk is hoe het geld precies geïnvesteerd gaat worden. Het leenstelsel komt te snel. Eerst moeten er duidelijke afspraken komen over hoe er geïnvesteerd gaat worden in de kwaliteit van het hoger onderwijs en moeten problemen waardoor studenten buiten hun schuld om langer studeren, worden opgelost.”

Tweede Kamerlid Carola Schouten van de ChristenUnie: „De ChristenUnie is, was en blijft tegen een studieschuldenstelsel. Het leidt er toe dat studenten straks verzekerd zijn van een forse schuldenlast als zij de arbeidsmarkt betreden. Bovendien raakt het de toegankelijkheid van het hoger onderwijs. Het kan ertoe leiden dat talentvolle jongeren straks afzien van een studie. Onbegrijpelijk dat VVD, PvdA, maar juist ook D66 en GroenLinks hier voor willen tekenen. De ChristenUnie doet dit niet. We zullen onze bezwaren daarom opnieuw kenbaar maken als het wetsvoorstel behandeld wordt. Ook worden jongeren die een zware - meerjarige - master volgen, extra geraakt omdat zij langer moeten lenen. Nederland wil graag een kennisland zijn, maar voert tegelijkertijd beleid in dat ambitie bestraft. Dat is niet alleen dubbel, maar vooral heel erg dom.”

CDA-Tweede Kamerlid Michel Rog: „Het afschaffen van de basisbeurs leidt onherroepelijk tot een minder toegankelijk hoger onderwijs waardoor 10.000 tot 20.000 minder studenten zich zullen inschrijven. Uitwonende studenten zullen bij een gemiddelde studieduur van 5 jaar kunnen rekenen op een schuld van 32.000 euro. Dit betekent een ‘leven lang lenen’. Het wetsvoorstel bevestigt onze vrees dat de middengroepen opnieuw snoeihard worden getroffen door dit kabinet. Die zijn weer de klos. De Raad van State onderschrijft deze zorgen. Wij hadden al principiële bezwaren tegen het schuldenstelsel. Nu blijkt ook dat de cijfers een rommeltje zijn. Dit wetsvoorstel is niets meer dan een ongedekte cheque die landt op de schouders van de middeninkomens.”

Annelotte Lutterman, voorzitter van het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS): „Scholieren van de generatie-Bussemaker zullen alleen naar de hogeschool of universiteit gaan als zij het kunnen betalen. De minister breekt de toegankelijkheid van het hoger onderwijs af en dat is een schande.”

Voorzitter Tom Hoven van studentenvakbond LSVb: „Ondanks dat het wetsvoorstel weinig verassingen met zich meedroeg is het wel positief om te horen dat ook de Raad van State bezwaren heeft tegen het leenstelsel. We zullen ons als LSVb dan ook blijven verzetten tegen de invoering van het leenstelsel.”

VVD-Tweede Kamerlid Pieter Duisenberg: „De VVD is blij met het advies van de Raad van State over het leenstelsel. Het wetsvoorstel kan nu door de Tweede Kamer op een zorgvuldige, maar snelle manier in behandeling worden genomen. Dat is goed nieuws omdat het dan volgens planning op 1 september 2015 kan ingaan, zodat het geld dat vrij komt zo snel mogelijk kan terugvloeien naar het onderwijs. Studeren is een investering in de toekomst. Niet alleen een investering in de student zelf, maar ook een investering in de BV Nederland.”