Dat meldt de Noorse nieuwsdienst Forum 18 in een rapport over de situatie op het gebied van de godsdienstvrijheid in Kirgizië.

De dienst komt na een uitvoerig onderzoek tot de conclusie dat -momenteel althans- „zowel geregistreerde als niet-geregistreerde religieuze gemeenschappen in vrijheid lijken te functioneren. Dit ondanks een presidentieel decreet uit 1996 dat bepaalt dat religieuze gemeenschappen zich moeten laten registreren.”

„Het decreet heeft ook niet de bedoeling de rechten van gelovigen in te perken”, zo verklaarde Omurzak Mamayusupov, voorzitter van het regeringscomité voor religieuze zaken, tegenover Forum 18. „We willen alleen maar weten welke religieuze gemeenschappen er in ons land opereren. We passen geen enkele repressieve maatregel toe richting gelovigen, maar adviseren hen slechts over de eis tot registratie.”

Ondanks deze eis maakte zo goed als geen enkele niet-geregistreerde religieuze gemeenschap, hiernaar gevraagd door Forum 18, melding van serieuze problemen.

Volgens Markus Muller, hoofd van de afdeling Bisjkek van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), ondervinden leden van religieuze groepen in Kirgizië nauwelijks of geen moeilijkheden. „Dat heeft ook alles te maken met het feit dat de bevolking van dit land niet erg godsdienstig is.” Van boetes, die leden van niet-geregistreerde religieuze gemeenschappen in andere Centraal-Aziatische staten (waaronder Turkmenistan) regelmatig krijgen opgelegd, is in Kirgizië geen sprake, zegt Muller.

In haar rapport meldt Forum 18 dat een vorig jaar opgelaaid debat over hoofddoekjes voor moslimleerlingen voorbij lijkt te zijn. „In april kregen kinderen in de zuidelijke stad Bazar-Kurgan van hun onderwijzers te horen dat zij hun dagelijkse gebeden niet langer mochten opzeggen, zelfs thuis niet. Op verschillende scholen in de stad Karasu, in de regio Osh, verboden leerkrachten hun leerlingen tijdens de lessen de hijab, een traditionele hoofddoek, te dragen. Na een aantal weken verdween deze druk op toegewijde moslimleerlingen echter weer.”

Grote moeilijkheden ondervond wél de Pinksterkerk van Jezus Christus, die naar eigen zeggen 10.000 leden heeft en „de best bezochte protestantse kerk in Kirgizië” is. In verschillende plaatsen kregen -en krijgen- afdelingen van dit kerkverband geen toestemming zich te laten registreren en werden ze gesloten of bedreigd. De denominatie ontving een belastingaanslag van omgerekend 79.000 euro, ondanks het feit dat religieuze groeperingen geen belasting hoeven te betalen. De autoriteiten dreigden het kerkgebouw in Bisjkek in beslag te nemen en te sluiten als het geld niet op tafel zou komen.

Vorig jaar zomer ondertekenden alle leden van de kerk een open brief aan president Askar Akaev, waarin zij aangaven asiel in het buitenland te zullen zoeken als er geen einde zou komen aan de druk. De voorganger van de Pinksterkerk, Vasili Kuzin, omschreef deze brief als een „laatste poging. We zien geen andere mogelijkheid om internationale aandacht te trekken voor onze ongerieflijke situatie.” Volgens de kerkleden vormt de belastingaanslag een schending van de grondwet en de religiewet. Eind vorig jaar vertrok Kuzin voor een lange reis naar de Verenigde Staten. Volgens kerkelijke bronnen was deze tocht mede ingegeven door vrees voor zijn veiligheid.

Het lijkt er echter op dat de autoriteiten en de Kerk van Jezus Christus in december een compromis hebben bereikt. „Nadat berichten over de problemen die onze kerk had de internationale gemeenschap hadden bereikt, werden onze gemeenten in Karakol en Osh meteen geregistreerd”, aldus lid Alina Shvidko. Zij onderstreept tegelijkertijd dat op dit moment nog maar tien van de dertig gemeenten zijn geregistreerd, hoewel geprobeerd is ze allemaal te registreren.

Rond de 40 procent van de leden van de Pinksterkerk is etnisch Kirgies. Volgens Shvidko zijn dit gegeven én het feit dat de kerk 10.000 leden telt redenen voor de autoriteiten om druk uit te oefenen. „Tienduizend goedgeorganiseerde mensen vormen een aanzienlijke macht. Dus beginnen de autoriteiten ons te zien als een politieke factie - hoewel we ons niet eens met politiek bezighouden. Daar komt bij dat ze beducht zijn voor voormalige moslims die nu actieve leden worden van onze kerk.”

Een betrokkene bij het OVSE-centrum in Bisjkek die liever anoniem wil blijven, stemde indirect met deze gedachte in, schrijft Forum 18. „Volgens deze diplomaat zou het heel goed kunnen dat de autoriteiten binnen afzienbare tijd een campagne tegen proselitisme starten, omdat zij vrezen dat de overgang van moslims tot het christendom en andere geloofsovertuigingen tot sociale spanningen en zelfs destabilisatie van de situatie kunnen leiden. Inmiddels zijn meerdere voorbeelden bekend van mensen die, nadat zij zich van de islam hadden afgewend, in elkaar werden geslagen en uit hun dorp werden verjaagd.

De kwestie van het proselitisme speelt vooral in Zuid-Kirgizië. Rond de 30 procent van de lokale bevolking bestaat uit etnische Oezbeken, en zij zijn doorgaans meer toegewijd dan Kirgizen. „Protestantse zendelingen zijn actief bezig in zuidelijk Kirgizië”, zegt Abdumalik Sharipov, woordvoerder van de mensenrechtenorganisatie Justice in Jalal-Abad. „Dat levert grote onvrede op onder de lokale bevolking. Moslims zijn bijzonder kwaad dat de autoriteiten leden van de Hizb-ut-Tahrir (een internationale islamitische organisatie, die zich ten doel stelt alle moslims wereldwijd te verenigen onder één geestelijk leider) vervolgen, maar protestantse predikers gewoon hun gang laten gaan. Er circuleren momenteel geruchten onder moslims dat de autoriteiten bewust een anti-islamitische politiek volgen en moslims proberen te bewegen tot het christendom.”