„Behoefte aan psalmbewerkingen voor piano”
Welke psalmbewerkingen gebruiken pianodocenten voor hun leerlingen?
„Er is nog niet zo veel materiaal voorhanden”, zegt musicus Chiel Jan van Hofwegen uit Alblasserdam, die in zijn lespraktijk 41 pianoleerlingen heeft. „Ik gebruik bij een leerling een boek van Roeland de Reuver omdat hij daar zelf mee aankwam. Dat is heel bruikbaar en leerzaam. Er is ook muziek van bijvoorbeeld Martien van der Zwan en Leander van der Steen. Omdat veel van mijn leerlingen aan het begin staan of zich bezighouden met improvisatie, komt deze muziek in mijn praktijk eigenlijk niet veel aan bod. Maar als leerlingen erom vragen, zal ik het zeker gebruiken.”
Hij ziet zichzelf vooral als een pianospelende organist die vijf jaar piano als bijvak heeft gestudeerd, zegt Van Hofwegen. „Ik heb veel leerlingen die graag geestelijke liederen en Opwekking spelen. Ik leer hun dan te spelen vanuit akkoordenschema’s. Het gaat om eenvoudige improvisatie vanuit bestaande schema’s. Voor psalmen is er nog niet veel goed materiaal. Nieuwe boeken zouden wel in een behoefte voorzien. De arrangementen in de bundel ”Op toonhoogte” vind ik niet altijd even goed. Voor de beginner zijn ze lekker eenvoudig, maar op den duur is de harmonisatie te eenvormig.”
Als Van Hofwegen zijn leerlingen akkoorden aanleert, werkt hij vanuit de gitaargrepen die bij de liederen staan. „De meeste akkoordgrepen zijn vrij basic. De leerling moet vooral kunnen omgaan met bijvoorbeeld C, Cm, C7 (majeur, mineur, septiem). Daarbij moeten mijn leerlingen de meest voorkomende akkoorden kunnen spelen, zoals C, G, D, A, E, B, F, Bes enzovoorts. Eerst begin ik met het aanleren van links een akkoord en rechts de melodie, later draai ik dat om.”
Ook orgel- en pianodocent Jan Wisse uit Aagtekerke constateert op het gebied van psalmen en geestelijke liederen „een lacune” voor de piano, „zeker als je het vergelijkt met de grote hoeveelheden orgelmuziek. Een probleem is bovendien dat de pianomuziek die er is vaak insteekt bij een hoger niveau. Op beginnersniveau is er bijna niets. Ik denk zeker dat Arie Loonstra dat gat in de markt een beetje opvult. Omdat de piano pas de laatste jaren sterk opkomt binnen de gereformeerde gezindte, is er weinig pianomuziek voor psalmen en geestelijke liederen geschreven. Hetzelfde geldt voor muziek voor blaas- en strijkinstrumenten gecombineerd met piano of orgel. Ook daarvoor is weinig muziek om samen te spelen.”
Wisse vindt het wel belangrijk dat muziek voor piano ook echt vanuit dat instrument wordt geschreven. „We zitten niet te wachten op orgelmuziek die geschikt is gemaakt voor de piano, waarbij je aan alle kanten hoort dat de componist zich niet heeft ingeleefd in het instrument en dus ook niet heeft gedacht vanuit die mogelijkheden. Er zijn enkele mooie voorbeelden van pianomuziek over geestelijke liederen die echt vanuit het instrument gedacht zijn. Ik denk aan de bewerkingen van Gerrit Koele, Martien van der Zwan en Roeland de Reuver. De moeilijkheidsgraad is daarvan is echter alweer wat hoger. Ik ben benieuwd naar de bundel van Loonstra.”