Inspelend op de aandacht die er, een eeuw na dato, voor de Eerste Wereldoorlog is, wijdt Kasteel Amerongen er speciale rond­leidingen aan.

In Amerongen kwam er officieel een einde aan het Duitse keizerrijk, zegt Willem Brouwer, hoofd rondleidingen. De ”Keizertoer” door Kasteel Amerongen voert de deelnemers onder meer langs het bureau waarachter de keizer op 28 november 1918 zijn afstand van de Duitse troon met een handtekening bezegelde. De rondleiding gunt ook een blik in voormalige privévertrekken van Wilhelm II en keizerin Auguste Victoria die anders niet toegankelijk zijn.

Gevlucht

Wilhelm II kwam op 11 november 1918 in Amerongen aan. Vanuit zijn hoofdkwartier in het Belgische Spa was hij gevlucht naar het neutrale Nederland. Graaf Van Aldenburg Bentinck van Kasteel Amerongen zou voor enkele dagen gastheer zijn, daarna zou de keizer naar elders vertrekken. Mogelijk speelde bij de keuze voor Amerongen mee dat zowel de graaf als de keizer, net als de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Van 
Karnebeek, lid was van de Johanniter Orde, veronderstelt Brouwer. „De leden van deze orde hadden zich namelijk verplicht om elkaar in tijden van nood bij te staan.”

Hout

Brouwer toont een groot schilderij boven de schouw in de ontvangstzaal van het kasteel. „Daarop is Frederik Willem, keurvorst van Brandenburg, afgebeeld, een van de voorouders van de keizer. Bij binnenkomst was dat ongeveer het eerste wat Wilhelm II zag. Later zei hij met overtuiging dat hij zich in Amerongen thuis voelde omdat het water van de Rijn zijn verblijfplaats omspoelde en het hout dat na een brand bij de herbouw van het kasteel was gebruikt uit de bossen van Berlijn kwam.”

Anderhalf jaar zou Wilhelm II in Amerongen blijven. „Met name in de beginperiode was de bewegingsvrijheid van de keizer zeer beperkt”, aldus Brouwer. „De politieke situatie was na de Eerste Wereldoorlog onduidelijk, er heerste maatschappelijke onrust in Duitsland, de geallieerden wilden dat Wilhelm II werd uitgeleverd en ook een aanslag op zijn leven werd niet uitgesloten. De keizer verbleef voornamelijk in het ”Huys”. Kasteel Amerongen had een muur en dubbele grachten, daarachter waande hij zich veilig. Om maar niet aan de geallieerden uitgeleverd te worden veinsde hij enkele maanden een oorontsteking.”

Naarmate de tijd verstreek, gebruikte de keizer de kasteeltuin om zich te ontspannen, bijvoorbeeld met zijn geliefde hobby: het zagen van bomen. Brouwer: „Tijdens een van zijn wandelingen door de tuin werd Wilhelm II gekiekt door een fotograaf van het populaire geïllustreerde weekblad Het Leven. Die was op een hooiwagen geklommen om over de kasteelmuur heen de keizer te fotograferen.”

De dagen in het kasteel hadden een vast ritme, waarbij het protocol zo veel mogelijk in stand werd gehouden. „De dag begon met een gemeenschappelijk gebed in aanwezigheid van het voltallige personeel, om halftien”, aldus Brouwer. „Zijn adjudant Sigurd von Ilsemann informeerde hem uitgebreid over het wereldnieuws in de kranten. ’s Middags was er thee, ’s avonds werd er gedineerd.”

Conservator Lodewijk Gerretsen van Kasteel Amerongen: „De keizer trok zich daarna met de graaf en Von Ilsemann terug in de bibliotheek. Het waren lange en vermoeiende avonden waar geen einde aan leek te komen door de eindeloze monologen van de keizer: „Uren en uren op je stoel zitten en meestal dezelfde verhalen van de keizer te moeten aanhoren, wordt op den duur een kwelling”, verzuchtte Von Ilsemann in zijn dagboek.”

Drama

Als ‘asielzoeker’ in Amerongen leidde de keizer een betrekkelijk luxe leventje, schetst Brouwer. „Maar het was ook een persoonlijk drama. Wilhelm II bezat veel kastelen en landhuizen en nu moest hij zijn leven slijten in een voor zijn doen klein kasteeltje.”

www.kasteelamerongen.nl. De ”Keizertoer” wordt op afspraak gehouden.