Heldenmoed. Barbaarsheid. Onmenselijke omstandigheden. Hulp aan de bevolking. De Belgische koning Filip noemde het vanmorgen allemaal, terwijl zijn collega-staatshoofden luisterden bij het monument in Luik.

Het is maandag een eeuw geleden dat het Duitse leger hier België binnenviel. Koning Filip en koningin Mathilde ontvingen de Britse prins William en prinses Catherine, de Britse premier David Cameron en de Franse president François Hollande, maar ook vertegenwoordigers van de toenmalige tegenstanders: de Duitse president Joachim Gauck en zijn Oostenrijkse collega Heinz Fisher. Ook de presidenten van Albanië, Bulgarije, Ierland, Malta, Montenegro, Oostenrijk, Roemenië en Servië waren aanwezig. Ze herdachten „alle slachtoffers, uit alle landen”, zei de Belgische premier Di Rupo. De tijden zijn veranderd, zei hij: „Iedereen heeft zich opengesteld voor de diversiteit in de wereld.”

Ook Hollande en Gauck voerden het woord. Prins William verwees naar „die vier verschikkelijke jaren.”

De kersverse Spaanse koning Felipe kwam naar Luik omdat zijn land, dat net als Nederland neutraal bleef, per schip voedsel stuurde naar de hongerende Belgen. Nederland werd vertegenwoordigd door minister Timmermans van Buitenlandse Zaken.

De Luxemburgse groothertog Henri liet zich vervangen door zijn oudste zoon, Guillaume. Dat gebeurde zaterdag bij de Luxemburgse herdenking op de valreep ook, om onbekende redenen.

De herdenking begon vanmorgen om 11.00 uur in Luik. Aan het eind van de middag stond een bezoek aan Leuven op het programma. Daar werd een gedenkplaat onthuld in de universiteit, waar een eeuw geleden de kostbare bibliotheek verloren ging.

Vanavond volgt een herdenking op begraafplaats Saint-Symphorien in Bergen, waar de eerste Britse slachtoffers begraven zijn. Naast William en Catharine is ook prins Harry aanwezig.