Bijna 300 mensen kwamen om het leven toen –morgen twee weken geleden– de Boeing 777 van Malaysia Airlines werd neergehaald door een raket. Van de slachtoffers hadden er 195 de Nederlandse nationaliteit. De voornaamste prioriteit die premier Rutte daags na de ramp formuleerde was: alle lichamen uit het rampgebied halen en naar Nederland transporteren.

Volgens experts is de kans dat dat gaat lukken inmiddels vrijwel nihil, mede omdat de pro-Russische separatisten vanmorgen de onderzoekers voor de vierde dag op rij de toegang tot de rampplek ontzegden. Een militaire missie had evenmin het gewenste resultaat gegeven, meent voormalig defensieminister Van Middelkoop (ChristenUnie). „Het heeft me verbaasd dat die militaire missie blijkbaar een serieuze optie was. Gelukkig is het kabinet tot de conclusie gekomen dat een dergelijke missie geen haalbare kaart was.”

U steunt de aanpak van het kabinet?

„Ik heb waardering voor het optreden van de regering. Ze heeft gesproken met alle betrokken partijen, van de Russische president Vladimir Poetin tot de pro-Russische separatisten. Ik zie niet waar het kabinet kansen heeft laten liggen. Dat neemt niet weg dat de vorderingen van de onderzoekers op de rampplek uiterst gering zijn. Dat was vorige week absoluut niet te voorzien.”

Mogen er geen risico’s worden genomen om alle lichaamsdelen naar Nederland te krijgen?

„Een militaire missie is alleen gerechtvaardigd als er mensenlevens gered moeten worden of als de veiligheid van personen in het geding is. Het vinden van lichaamsdelen en het achterhalen van de oorzaak van de ramp, hoe belangrijk ook, zijn van mindere orde. Meer slachtoffers dan de 298 die er te betreuren zijn, moeten er niet vallen. Dat is ook de uitdrukkelijke wens van de nabestaanden.”

Volgens Nieuwsuurverslaggever Rudy Bouma heeft Nederland kort na de ramp kansen laten liggen.

„Dat vind ik te gemakkelijk geconcludeerd. Het vliegtuig is naar beneden gekomen in oorlogs­gebied. Verder is de rampplek Oekraïens terrein, waar Nederland niets te vertellen heeft. Het kabinet kon niets uitrichten zonder toestemming van de regering in Kiev. Zo zijn nu eenmaal de internationale regels.”

Hoe beoordeelt u de algehele onvrede over de gang van zaken op de rampplek?

„Er is niets nieuws onder de zon. Zoals altijd bij schokkende gebeurtenissen slaat eerst de schrik toe. Daarna wordt er meegeleefd met de getroffenen en vervolgens gaat de beschuldigende vinger naar de overheid. Dat vind ik onterecht. Het kabinet levert goed werk, maar moet desondanks machteloos toezien. Dat komt door de uiterste beroerde omstandigheden op de rampplek.”

Denkt u dat de onderzoekers binnen afzienbare tijd onbelemmerde toegang tot de crashsite gaan krijgen?

„Jawel, maar dat kan nog best weken duren. We zijn afhankelijk van de welwillendheid van twee strijdende partijen die elkaar op leven en dood bevechten en op dit moment andere prioriteiten hebben. Ons geduld zal dus nog wel even op de proef worden gesteld.”