Na de Haarlemse Orgeldag zaterdag en de eerste ronde van het Internationaal Improvisatieconcours in de Bavo maandagavond was er dinsdag de officiële start van het jubileumfestival.

In de Haarlemse Philharmonie werd ’s middags een jubileumreceptie gehouden, waar organisten en andere prominenten uit de internationale orgelwereld op afkwamen. Hans Koenders, voorzitter van het bestuur van de Stichting Internationaal Orgelconcours, memoreerde het feit dat wat in de zomer van 1951 kleinschalig als orgelconcours begon, bij de vijftigste editie is uitgegroeid tot de „Grossmutter aller Orgelfestivals.” Zo is de Zomeracademie, die in 1955 van start ging, inmiddels wereldberoemd. Deze editie schreven zich maar liefst 117 deelnemers in voor de cursussen en masterclasses. Een record, volgens Koenders.

Vervolgens presenteerde hij het boek dat ter gelegenheid van het jubileum is gemaakt: ”The Haarlem Essays”. De redacteuren Stephen Taylor en Paul Peeters kregen ieder een exemplaar overhandigd. Peeters hield vervolgens een betoog over het boek. Ook declameerde de stadsdichter van Haarlem een gedicht dat hij speciaal voor het festival maakte.

Tijdens het jubileumconcert, ’s avonds in een geheel gevulde Grote of Sint-Bavokerk, voerde eerst locoburgemeester J. Chr. van der Hoek van Haarlem het woord. Vervolgens kwamen muzikaal gezien twee contrasterende werelden bij elkaar. Het eerste deel van het programma, dat live werd uitgezonden door Radio 4, werd verzorgd door de 69-jarige oudemuziekspecialist Ton Koopman. Hij opende op het Müllerorgel met de sonate in D-dur van Carl Philipp Emanuel Bach. Vervolgens speelde hij van ‘vader’ Bach diens koraalbewerkingen over ”Schmücke dich, o liebe Seele” (BWV 654) en ”In dulci jubilo” (BWV 729). Koopman besloot zijn aandeel met Bachs Preludium en Fuga in C-moll (BWV 546).

Toen was het de beurt aan de 52-jarige Franse toporganist Olivier Latry, organist van de Parijse Notre Dame. Hij programmeerde twee werken uit de 20e-eeuwse Franse traditie: de ”Litanies” van de jonggestorven componist Jehan Alain en het vierdelige stuk ”L’Ascension – quatre méditations symphoniques pour Grand Orgue” van Olivier Messiaen.

Beide organisten werden aan de klavieren geassisteerd door de registranten Agnes Hylkema en Naoko Shimizu. Wat er zich boven afspeelde, was beneden te volgen via een aantal videoschermen in de kerk.

Na afloop ontvingen beide organisten, samen staande op het podium, een daverend applaus van de ruim 1200 bezoekers. Een historisch moment.