De afgevaardigden van de kiesverenigingen, die zaterdag in Hoevelaken bijeenkomen, kúnnen weer snel naar huis. Dat gebeurt als ze een ordevoorstel van de kiesvereniging Garderen aanvaarden. Partijgenoten uit het idyllische Veluwse dorpje vinden dat het hoofdbestuur veel ingrijpender voorstellen heeft gedaan dan nodig was en dat de voorbereidingstijd te kort was. Daarom moet de partijleiding de congresbundel intrekken en met de kiesverenigingen in gesprek gaan.

Het hoofdbestuur adviseert de afgevaardigden tegen het ordevoorstel te stemmen. Intrekking van de voorstellen doet volgens het hoofdbestuur geen recht aan de geleverde inspanningen: „Veel kiesverenigingen hebben de voorstellen grondig bestudeerd en zijn met constructieve wijzigingsvoorstellen gekomen.”

Daarmee miszegt het hoofdbestuur niets. Bijna 250 amendementen dienden de kiesverenigingen in. De bundel met wijzigingsvoorstellen is precies even dik als de bundel waarin de partij in april de vernieuwingsvoorstellen presenteerde; net geen 150 pagina’s. Het grote aantal ingediende amendementen toont in ieder geval aan dat de afdelingen zeer betrokken zijn bij de voorstellen. In sommige afdelingen vallen er grapjes over te beluisteren. „Als we maar voor de zondag thuis zijn.”

Wat de snelheid in elk geval ten goede zal komen, is de manier van stemmen. De afgevaardigden gaan voor het stemmen gebruikmaken van stemkastjes die via een draadloze verbinding aan een computer zijn verbonden. Dan is binnen enkele tellen te zien hoe de vergadering stemde. Het is de eerste keer dat de staatkundig gereformeerden met een elektronisch stemsysteem werken.

De grote betrokkenheid van de kiesverenigingen houdt een belofte voor de toekomst in. Een van de vernieuwingen die het meest in het oog springen is namelijk dat de jaarlijkse algemene vergadering een politieker karakter krijgt. De partijdag staat op dit moment vooral in het teken van bezinning. Het hoofdbestuur zou graag zien dat de partij de landelijke en Europese verkiezingsprogramma’s gaat vaststellen, meer politiek inhoudelijke debatten voert en politieke uitspraken doet.

Het valt op dat de meeste wijzigingsvoorstellen (92) zijn ingediend over de omvorming tot een duale partijstructuur. Kern van de verandering is dat plaatselijke kiesverenigingen zich mogen omvormen tot plaatselijke afdelingen. Ze zijn dan veel financiële en administratieve rompslomp kwijt. De omvorming is geen plicht, maar een mogelijkheid. Als ze ertoe besluiten, verliezen ze wel hun zelfstandige rechtspositie. Daar tegenover staat dat veel administratie wordt overgenomen door de landelijke partij.

Het hoofdbestuur ziet graag dat er zo veel mogelijk afdelingen komen in plaats van kiesverenigingen. Dat past ook bij de subsidievoorwaarden die de overheid stelt.

Uit alles blijkt dat veel afdelingen moeite hebben met deze centralisatie. Op tal van punten zijn dan ook wijzigingsvoorstellen ingediend. Maar het hoofdbestuur houdt het principe vast, al geeft het op een aantal kleinere onderdelen wel toe aan de verlangens van de kiesverenigingen.

Een van die punten betreft de financiën. Sommige kiesverenigingen hebben nogal wat geld in kas. De regel is dat het geld van een kiesvereniging die wordt opgeheven naar de landelijke partijkas gaat. In het geval dat een kiesvereniging zich opheft om tot een plaatselijke afdeling omgevormd te worden, krijgt de afdeling het geld.

De kiesverenigingen hikken ook aan tegen voorstellen voor het trekken van de leeftijdsgrenzen en de beperking van het aantal termijnen dat bestuursleden herkozen kunnen worden. Daarmee wil het hoofdbestuur een verjonging van de organisatie bewerken. Maar het verzet vanuit de partij is massief. Daarom stelt het hoofdbestuur voor dat bestuursleden na invoering van de nieuwe partijstructuur niet twee, maar driemaal herkozen worden voor een periode van vier jaar. Als de kiesvereniging de betrokkene nog langer in de bestuurgeledingen wil, mag zo iemand na zestien jaar opnieuw worden benoemd in een andere vacature.

Ook op het gebied van de leeftijdsgrenzen doet het partijbestuur een stapje terug ten gunste van de wens van de afdelingen. Het hoofdbestuur wilde dat iemand die de leeftijd van zeventig jaar heeft bereikt, niet langer tot bestuurslid benoemd zou kunnen worden. Die grens verdwijnt. Deze toezeggingen gelden ook voor leden van het hoofdbestuur.

Een ander in het oog springend punten waarop het hoofdbestuur de kiesverenigingen tegemoetkomt, is de regel dat kandidaten voor bestuursfuncties niet twee, maar één jaar lid dienen te zijn van de partij.

De maximale leeftijd voor leden van de partijadviesraad gaat verder omhoog van zestig naar zeventig jaar en deze leden zijn eenmaal herbenoembaar.

Partijleden die ondanks alle toezeggingen nog moeite hebben met de veranderingen, kunnen zich vastklampen aan de toezegging van het hoofdbestuur dat er een tussentijdse evaluatie komt.

Wat wordt er gewijzigd in de structuur van de SGP?

• De algemene vergadering gaat verkiezingsprogramma’s vaststellen en meer politiek inhoudelijke debatten voeren. De afgevaardigden mogen amendementen indienen.

• Afgevaardigden hoeven niet langer volgens een van tevoren vastgelegd standpunt van hun afdeling stemmen.

• De partij gaat formeel vastleggen dat afgevaardigden verschillend mogen stemmen.

• De SGP-jongerenorganisatie mag tijdens de partijdag moties indienen met een politieke strekking en aan de debatten daarover deelnemen. De jongeren krijgen geen stemrecht.

• Bestaande plaatselijke kiesverenigingen (pkv’s) kunnen zich vrijwillig omvormen tot een plaatselijke afdeling. Ze hoeven geen eigen ledenadministratie meer te voeren, noch te zorgen voor contributie-inning.

• Er komt een landelijk lidmaatschap.

• De huidige bestuursfuncties van partijvoorzitter (predikant) en algemeen voorzitter (niet-predikant) worden gewijzigd in partijvoorzitter (niet-predikant) en plaatsvervangend partijvoorzitter (predikant).

• In plaats van de huidige raad van advies komt er een partijadviesraad. Die gaat fungeren als een representatieve klankbordgroep uit de achterban. De raad moet het hoofdbestuur en de partijleiding scherp houden.

• In plaats van een landelijke beraad voor wethouders en Statenleden richt de SGP een bestuurdersvereniging op. Daarbij zijn alle actieve politici aangesloten, dus ook gemeenteraadsleden en waterschapsbestuurders.