De Amerikaanse architect Michael Reynolds begon in de jaren 70 in de woestijn klimaatneutrale woningen te bouwen. Toen Paul Hendriksen in 2005 leem verwerkte in een van de slaapkamers in zijn rijtjeshuis in Deventer, had hij geen benul van de ideeën van Reynolds. Totdat een vriend de lemen muur zag en hem verwees naar de website van Reynolds, die ook veel met leem werkt.

Hendriksen wilde zelf zo’n ”earthship”. Hij gaf lezingen in het land en ontdekte dat er tientallen anderen waren die ook in een huis van hergebruikt materiaal wilden wonen. In juni 2009 werd het eerste aardehuis van Nederland opgeleverd: een theehuis in Zwolle. Wonen in een aardehuis leek in dit land, met al zijn bouwregels, onmogelijk. Totdat de gemeente Olst-Wijhe iets zag in de plannen en meewerkte aan een haalbaarheidsonderzoek.

In totaal verrijzen er 23 aardehuizen in Olst. De bouw van vier huizen moet nog beginnen, bij zeven panden zijn de bewoners halverwege, twee staan er op punt afgerond te worden, vier zijn net opgeleverd en zes zijn er al bewoond. Drie hiervan worden verhuurd via een woningcorporatie en worden maandag onder toeziend oog van minister Blok (Wonen) officieel geopend.

Hélène de Nijs bewoont een van deze huizen. Ze bouwde zelf mee aan haar huurhuis. „Toen ik interesse had, ben ik eerst vrijwilligerswerk gaan doen hier. Ik wilde weten of ik het vol zou houden om een dag per week op een bouwplaats rond te lopen.”

De Nijs had geen ervaring in de bouw. Ze stampte aarde in autobanden en leerde betonvlechten. Eerder woonde ze in een slecht geïsoleerd huis in Vierhouten. „Dit huis voelt letterlijk als een warme deken.” Het was voor haar wel wennen dat de woningen niet op het riool zijn aangesloten. Het composttoilet lijkt nog weleens ontregeld te zijn.

De drie huurhuizen zijn gebouwd in opdracht van woningcorporatie SallandWonen. „Wij zijn er voor huurders met een kleinere beurs. Daar zitten ook mensen tussen die op deze wijze willen wonen”, zegt directeur-bestuurder Penninks.

Iedere toekomstige bewoner zegde toe wekelijks minimaal een volle dag mee te bouwen. Ervaring in het bouwen van huizen had niemand. „Er loopt altijd een ingehuurde professional op de bouwplaats”, zegt Hendriksen. Ieder leerde zijn eigen specialiteit aan. „Ik heb het bij stro, aarde en leem gehouden.” Duizend vrijwilligers werkten er mee. Onder hen zijn studenten van christelijke hogeschool Windesheim, waar Hendriksen gastdocent duurzame bouwconcepten is, maar velen komen van ver. „Dit project is een magneet voor mensen die hiermee ervaring willen opdoen.”