Het aantal contacten met het Meldpunt Misbruik in Kerkelijke Relaties vertoont een stijgende lijn, blijkt uit het jaarverslag 2013 dat het Meldpunt vorige week presenteerde. Het Meldpunt Misbruik is een initiatief van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK), de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV) en de Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK).

Het meldpunt gaf vorige jaar 31 keer advies, tegen met 21 keer in 2012. Tien keer werd er preventie/voorlichting gegeven (twaalf keer in 2012). Vijf keer reageerde het meldpunt op een signaal (één keer in 2012). Bij een signaal is er geen sprake van misbruik, wel bestaat er zorg over een bepaalde situatie die onveilig zou kunnen zijn of zou kunnen worden. In deze situaties geeft het meldpunt advies gericht op preventie.

De contacten met het meldpunt variëren van eenmalige contacten tot langdurige begeleiding van slachtoffers, aldus het jaarverslag. Het meldpunt heeft vorig jaar acht keer een melding ontvangen van seksueel misbruik in kerkelijke relaties. Een van deze meldingen heeft geleid tot een klacht. In 2012 waren er vijf meldingen, waarvan er niet één werd omgezet in een klacht. Om diverse redenen leidt niet elke melding tot een klacht, aldus het jaarverslag. „Als een kerk zelf adequaat optreedt als er sprake is van een melding van misbruik en recht doet aan slachtoffer en dader, wordt meestal van een gang naar de klachtencommissie afgezien. Ook kan een slachtoffer de gang naar een klachtencommissie als te emotioneel en extra belastend ervaren. Betreft de melding een minder­jarige, dan adviseert het meldpunt altijd om aangifte te doen bij de politie.”

Onder misbruik verstaat het meldpunt „iedere uiting van verbaal, non-verbaal, of fysiek gedrag, opzettelijk of onopzettelijk, gewenst dan wel ongewenst, in de vorm van seksuele handelingen en/of seksueel getinte toespelingen door een kerkelijke functionaris.”

Een van de ‘spelregels’ in de kerk is dat de kerkelijke functionaris verantwoordelijk is voor het zuiver houden van de relatie, aldus het jaarverslag. „Dat is een eenzijdige verantwoordelijkheid waar niet alle kerkelijke functionarissen zich van bewust zijn.”

Waar het meldpunt vroeger vooral instak op de impact van het misbruik op het slachtoffer, wordt tegenwoordig ook de omgeving erbij betrokken, vertelt Ineke van Dongen, communicatieadviseur van het meldpunt. „In een situatie van seksueel misbruik is de impact op de omgeving van het slachtoffer groot. Als je de omgeving van het slachtoffer niet meeneemt in het proces kan de schade voor het slachtoffer groter worden. Door goede communicatie kun je dat indammen.”

Het meldpunt constateert een groeiend aantal meldingen van huiselijk geweld, zoals incest. Het krijgt steeds meer adviesvragen bij misbruik tussen gemeente­leden onderling. Ruim de helft van het aantal adviesvragen gaat over deze gebieden, zegt Van Dongen.

Ze schrijft dit toe aan de toegenomen bekendheid van het meldpunt in de kerken. „Onze kernopdracht is advies in situaties van misbruik in een kerkelijke setting. Op papier is dat helemaal in orde. Maar als bij mij de telefoon gaat en iemand belt om advies rond een situatie van incest, kan ik niet zeggen: Bij mij bent u aan het verkeerde loket.”

Het aantal kerken binnen de GKV, CGK en NGK dat werk maakt van veiligheid in de kerk, neemt toe.