„Waar de Reformatie omkeer en vernieuwing van de kerk wilde bewerkstelligen, gaat het in deze herinnering aan de Reformatie om progressie en aanpassing aan de wereld”, stelt prof. dr. Reinhard Slenczka, emeritus hoogleraar systematische theologie aan de universiteit van Erlangen, in een uitvoerige reactie onder de titel ”Het gebrek aan begrip van de rechtvaardiging in de kerk van de Reformatie”.

Energie

De raadsvoorzitter van de EKD, Nikolaus Schneider, presenteerde het document ”Rechtfertigung und Freiheit” op 14 mei in Berlijn. Dat moet er wat hem betreft aan bijdragen de energie van de Reformatie over te dragen op vandaag en opnieuw te doen ontvlammen, zo citeerde de Duitse nieuwsdienst Idea hem.

Volgens prof. Slenczka blijkt uit het EKD-document echter –opnieuw– „dat men de rechtvaardiging voor een tijdgebonden uitvinding van theologen beschouwt, die men kan aanpassen aan de veranderde maatschappelijke verhoudingen.” Jezus Christus is hier niet langer het Onderwerp („Subjekt”) en de Heere van de Kerk, maar Hij wordt tot een Voorwerp („Gegenstand”) gemaakt, Dat door theologie en kerkleiding „bemiddeld” wordt. Prof. Slenczka: „Opnieuw staan we voor het feit dat de raad van de EKD bepaalt hoe er vandaag de dag, door mensen van deze tijd, geloofd, geleerd en geleefd moet worden.” Dat is echter precies het tegenovergestelde van wat de Reformatie voorstond, betoogt hij.

De opgave voor theologie en kerk bestaat volgens de Duitse emeritus hoogleraar niet daarin, antwoorden op de vragen van de tijd te geven, waarbij ze zich aanpassen aan de opvattingen en uitdagingen van de samenleving. De opgave van goede theologie is veeleer het noodzakelijk onderscheiden tussen de ware en valse leer, tussen gehoorzaamheid en ongehoorzaamheid aan Gods geboden.

Als het in het EKD-document heet dat het reformatorische principe ”Alleen de Schrift” (sola Scriptura) anno 2014 niet meer te verdedigen valt, dan is het, aldus prof. Slenczka, uiteindelijk de mens zelf die bepaalt wat nog geldt en wat niet – wat eveneens „volstrekt tegen het Woord Gods van de Heilige Schrift” ingaat.

In een opinieartikel in de Duitse krant Die Welt uitten ook de theoloog prof. dr. Thomas Kaufmann en Lutherbiograaf prof. dr. Heinz Schilling zich kritisch over de tekst van de Evangelische Kirche, zij het om andere redenen. In hun ogen reduceert het document de betekenis van de Reformatie ten onrechte tot het religieuze aspect. „Dat is wetenschappelijk achterhaald en doet de draagwijdte van de Reformatie geen recht”, zo citeerde de nieuwsdienst Pro hen.

Overigens kan het document ook op instemming rekenen. Zo sprak ds. Burkhard Weber van het piëtistische Gnadauer Gemeinschaftsverband zich er tegenover het blad Idea positief over uit.

De EKD-nota ”Rechtfertigung und Freiheit - 500 jaar Reformatie 2017” verscheen in een oplage van 5000 exemplaren bij het Gütersloher Verlagshaus.