„Goede kansen voor herintegratie bij terugkeer asielzoekers naar Somalië”
UTRECHT. Asielzoekers die willen terugkeren naar Zuid- en Centraal-Somalië hebben veelal goede kansen om te herintegreren. Wel moeten jonge Somaliërs rekening houden met risico’s zoals een meisjesbesnijdenis of een gedwongen huwelijk.
Dat blijkt uit een onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van de organisaties Maatwerk bij Terugkeer en Beyond Borders, die onder meer (jonge) asielzoekers begeleiden bij terugkeer naar hun land.
De resultaten werden vanmiddag gepresenteerd op een conferentie in Utrecht over het toekomstperspectief van (voormalige) alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s).
„Er zijn veel tekenen die erop wijzen dat de veiligheidssituatie in Zuid- en Centraal-Somalië beter wordt, ondanks de sporadische aanslagen van al-Shabaab”, aldus de studie. Deze is gebaseerd op een veldonderzoek in december in de Somalische hoofdstad Mogadishu. Onderzoeker Abdi Hussein, zelf Somaliër, sprak onder andere terugkeerders vanuit Nederland en mensen van de lokale bevolking.
Hoewel de levensstandaard en het veiligheidsgevoel in Mogadishu volgens het onderzoek niet te vergelijken zijn met die in Nederland, kunnen Somaliërs die terug willen „beter dan ooit gedijen in de hoofdstad.” Wel kunnen ze te maken krijgen met discriminatie en moeten ongehuwde ex-amv’s „heel goed” rekening houden met het risico dat ze „slachtoffer” kunnen worden van uithuwelijking door hun familie. Dat geldt niet alleen voor meisjes, maar ook voor jonge mannen. „Dit is een nieuwe trend in Somalië, en er is weinig informatie over bekend.”
Hussein zegt desgevraagd te beseffen dat sommige Somaliërs vanwege dergelijke risico’s terugkeer als onveilig afwijzen. Hij geeft aan dat iedereen, mede op basis van zijn vluchtverhaal, een eigen afweging moet maken. „Voor mensen die terug wíllen, heb ik kansen en gevaren in beeld gebracht. Sommige risico’s kun je niet uitsluiten, maar economisch gezien zijn er momenteel veel kansen. Daar is soms te weinig oog voor.”
De „uitdagingen” waarmee terugkeerders in Mogadishu en omstreken te maken krijgen, worden volgens Hussein in Nederland „onvoldoende onderkend.” Het onderzoek noemt het organiseren van begeleiding voor terugkeerders in Zuid- en Centraal-Somalië „essentieel” voor het laten slagen van de herintegratie. Somaliërs die eerder vanuit Nederland zijn teruggekeerd, kunnen daarbij „een belangrijke rol vervullen.”
Van de bewoners van Nederlandse asielzoekerscentra kwam vorig jaar 13 procent uit Somalië. Onder de uitgeprocedeerde asielzoekers van de voormalige Vluchtkerk in Amsterdam bevinden zich ook tientallen Somaliërs. Zij geven veelal aan dat terugkeer naar hun land onveilig zou zijn of dat dit feitelijk onmogelijk is.
De Dienst Terugkeer en Vertrek DT&V van het ministerie van Veiligheid en Justitie stelt daarentegen dat iedereen die dat wil, gefaciliteerd naar Somalië kan terugkeren.
Aanleiding voor het onderzoek was de recente toename van Somaliërs met en zonder verblijfsvergunning die bij Maatwerk bij Terugkeer en Beyond Borders aankloppen met onder meer vragen om ondersteuning bij terugkeer naar hun land.
