Alom vreugde over afzweren kernwapens door Libië
Wereldwijd is dit weekeinde met instemming gereageerd op het Libische besluit om massavernietigingswapens af te zweren. Als onderdeel van het ontwapeningsakkoord heeft Libië ook gedetailleerde informatie gegeven over honderden terroristen, onder wie leden van het al-Qaida-netwerk. Israël liet zondag weten bereid te zijn vriendschappelijke banden aan te gaan met Libië.
Vrijdagavond maakte de Libische leider Moammar Gadhafi bekend dat zijn land voortaan afziet van kernwapens en andere massavernietigingswapens. Zaterdag voerde de directeur van het Weense atoombureau IAEA, Mohamed Al-Baradei, overleg met een hoge Libische delegatie over ’s lands nucleaire beleid. Libië liet na afloop weten dat het bereid is zonder voorafgaande aankondiging onbeperkt toegang te geven aan inspecteurs van het atoombureau.
Overigens blijkt Libië volgens Amerikaanse regeringsfunctionarissen veel verder te zijn met de ontwikkeling van zijn nucleaire programma dan westerse inlichtingendiensten tot nu toe dachten. Het land zou al beschikken over centrifuges voor het verrijken van uranium, een wezenlijk bestanddeel van kernwapens. Ook op nucleair, chemisch en biologisch vlak zou er sprake zijn van een robuust wapenprogramma. „Het is enorm. We zijn uiterst bezorgd over het programma”, aldus een functionaris die door de nieuwszender CNN werd aangehaald.
Als onderdeel van het ontwapeningsakkoord heeft Libië gedetailleerde informatie over honderden terroristen gegeven, zo meldde de Britse zondagskrant The Observer. Het zou gaan om al-Qaida-leden en andere islamitische extremisten. Libië heeft een zeer uitgebreid netwerk van veiligheidsagenten in Afrika en het Midden-Oosten. Na twee jaar onderhandelen krijgen de Verenigde Staten en Groot-Brittannië inzage in informatie van de Libische veiligheidsdienst.
Wat de sancties tegen Libië betreft, verklaarde een Amerikaanse regeringsfunctionaris dat het land een stap in de goede richting heeft gezet, maar dat het nog te vroeg is voor de Verenigde Staten om de sancties op te heffen.
NAVO-woordvoerder Jamie Shea liet weten dat het Atlantisch bondgenootschap grote waarde hecht aan „alle pogingen om de verspreiding van dergelijke wapens tegen te gaan.” Hij zwaaide de VS en Groot-Brittannië lof toe, omdat ze de belofte van Libië hadden weten los te krijgen tijdens geheime onderhandelingen.
Israël wees op het vooruitzicht dat Libië weer „in de boezem van de internationale gemeenschap” kan worden opgenomen, als het zijn belofte waarmaakt. Egypte en de Arabische Liga wezen op hun beurt op de Joodse staat waarvoor „geen uitzondering” moet worden gemaakt. Woordvoerder van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken Jonathan Peled reageerde daarop door te zeggen dat „Israëls positie in dezen volkomen duidelijk is: als er eenmaal vrede en veiligheid bestaan in de regio, moet het Midden-Oosten kernwapenvrij worden.” Hoewel algemeen wordt aangenomen dat Israël het enige land in de regio is met kernwapens, is de Israëlische regering altijd opzettelijk vaag gebleven over het onderwerp en heeft ze slechts verklaard nooit als eerste in de regio een kernwapen te gebruiken.
Nabestaanden van de Britse slachtoffers van de bomaanslag boven de Schotse plaats Lockerbie in 1988 hebben de vijftiende verjaardag van de aanslag zondag aangegrepen om een onafhankelijk onderzoek te eisen. Door de bomaanslag verloren de 259 inzittenden van het PanAm-toestel en elf inwoners van Lockerbie het leven.
Volgens een woordvoerder van de nabestaanden willen ze een diepgaander onderzoek naar de ramp en zijn ze vastberaden om een „rechtvaardige ontknoping” te bereiken. „De regering heeft het verstrijken van de tijd gebruikt om de noodzaak uit te wissen van een onderzoek naar de moord op 270 mensen; de grootste massamoord van de 20e eeuw op Brits grondgebied.”
De Libiër Abdel Basset Ali al-Megrahi heeft levenslang gekregen voor de bomaanslag op de Boeing 747, die onderweg was van Frankfurt via Londen naar New York. Hij werd in januari 2001 in Zeist veroordeeld door een speciale Schotse rechtbank. Deze aanslag was de aanleiding voor jarenlange internationale sancties tegen Libië.