Koraalboek van 18e-eeuwse Haarlemse organist Radeker gevonden
In de universiteitsbibliotheek in Frankfurt am Main bevindt zich een koraalboek van de 18e-eeuwse Haarlemse organist Henricus Radeker dat tot nog toe in de literatuur niet is beschreven.
Dat wordt gemeld in het boek ”Een hemels cieraad van harmonie”, dat gewijd is aan het Steevens/Assendelftorgel van de Waalse Kerk in Leiden. Het boek onder redactie van Peter van Dijk en Jaap Jan Steensma werd zaterdag in Leiden gepresenteerd.
In het hoofdstuk over de eerste organisten van het Steevens/Assendelftorgel gaat Jaap Jan Steensma ook in op de muziek die de Leidse organisten hebben nagelaten. Zo noemt hij het koraalboek dat Philippus Pool (1709-1795), van 1755 tot 1759 organist van de Waalse kerk, in 1764 uitgaf.
Steensma legt verband met de eerste versie (ca. 1725) van het koraalboek van Quirinus van Blankenburg, die onlangs opdook in het kader van het boek over Van Blankenburg dat bij de nieuwe uitgeverij Erve Muziek van Rein Verhagen verscheen. Dat koraalboek is het oudst bekende handschrift in het genre koraalboek, aldus de auteur.
In dat kader meldt Steensma een vondst die hij deed in de universiteitsbibliotheek in Frankfurt am Main in kader van het onderzoek voor zijn artikel. In de Duitse bibliotheek ligt een handgeschreven manuscript op naam van H. Radeker, organist „van de hooftkerk te Haarlem.” De titel luidt: ”Psalmboek voor Orgel en Clavicimbel, behelzende de CL Psalmen en gewoone Lofzangen, op de ordinaire C sleutel gesteld, en met een bas daartegens, en een bas continuo daar booven geteekent, met noch een twééde loopende bas, ofte bas obligato, dienende tot een variatio. Alsmede ider Psalm in zyn toon getransponeert, waar in dezelve moet gespeelt, en gezongen werden, voor’t Orgel, clavecimbel, en andre instrumenten”.
Henricus Radeker (1708-1771) was vanaf 1734 organist van de Haarlemse Grote of Sint-Bavokerk. Mede onder zijn invloed besloot de Haarlemse vroedschap op 14 maart 1735 tot de bouw van een nieuw orgel in de Grote Kerk, een opdracht die naar Christian Müller ging.
Het koraalboek van Radeker is niet gedateerd, maar Steensma is van mening dat het gaat om een autograaf dat in de jaren na 1741 tot stand is gekomen.
Het bijzondere van het koraalboek van Radeker is volgens Steensma dat er niet één bas, maar twee bassen zijn opgenomen. „De eerste bas levert een ‘zetting’ op die doet denken aan werk van Witvogel (1731). De ‘twééde loopende bas, ofte bas obligato, dienende tot een variatio’ komt, binnen het huidige beeld van het genre ‘koraalboek’, over als een poging tot aemulatio van Van Blankenburgs ‘gaande’ bassen”, aldus Steensma.
Op verzoek van de auteur en van de Stichting Muziek Waalse Kerk Leiden heeft de universiteitsbibliotheek in Frankfurt am Main het koraalboek gedigitaliseerd.
Zie voor meer informatie de gedigitaliseerde versie van het koraalboek van Radeker.
De Zwijndrechtse musicus Gerard de Wit heeft besloten tijdens zijn concert op vrijdag 30 mei in Hendrik-Ido-Ambacht delen uit het koraalboek van Radeker ten gehore te brengen.