Albeda, bedaard en modern
DEN HAAG (ANP). Toen Wil Albeda in 1977 minister van Sociale Zaken werd in het eerste kabinet-Van Agt, waren vooral zijn politieke vrienden bij de PvdA verbijsterd. De sociaaldemocraten hadden altijd het idee dat er juist met oud-vakbondsman Albeda ‘te praten’ viel.
Als informateur had Albeda immers nog geprobeerd een tweede kabinet-Den Uyl tot stand te brengen, waarin de PvdA met het CDA en D66 zou samenwerken. En uitgerekend hij nam vlak daarna zitting in een kabinet van CDA en VVD.
Albeda haalde er later zijn schouders over op. Natuurlijk had hij liever een kabinet gehad waarin de PvdA ook was vertegenwoordigd. Maar hij had zich vooral leiden door loyaliteit aan zijn partij, het CDA. Van Agt had moeite mensen te vinden voor de ministerspost van Sociale Zaken. „Dries zei: ‘Wil, ik heb al zo veel mensen geprobeerd. Iedereen zegt nee’. Dus was ik om.”
Het was de tijd van toenemende economische problemen, bezuinigingen op de verzorgingsstaat en polarisatie tussen rechts en links. Wim Kok, toen nog voorman van de vakcentrale FNV, repte over “oorlog” met de regering. Links deed Albeda sowieso af als de boodschappenjongen van Van Agt: Van Agt gaf opdracht te bezuinigen, Albeda voerde de orders uit.
Maar de bedaarde Albeda was er de man niet naar om zich te laten sturen. Domweg bezuinigen zonder dat de noodzaak daartoe feitelijk was vastgesteld, ging hem te ver.
Hij kwam in 1980 in harde aanvaring met zijn partijgenoot, minister Frans Andriessen van Financiën. Die wilde 4 miljard bezuinigen. De voorzichtige Albeda wilde niet verdergaan dan 2 miljard. Het conflict liep hoog op. Het compromis werd 3 miljard. Andriessen trad af, mede omdat de VVD, die steeds op harde bezuinigingen had aangedrongen, hem niet steunde.
Albeda keerde na zijn ministerschap terug naar de wetenschap. Hij bouwde de economische faculteit van de Rijksuniversiteit Limburg op. Van 1983 tot 1985 was hij er gewoon hoogleraar. In 1985 benoemde het kabinet-Lubbers I hem tot voorzitter van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.
Albeda was zijn tijd vooruit: in de tweede helft van de jaren 80 was hij een van de eersten die pleitten voor een beleid jegens werklozen dat gericht was op het bemiddelen naar werk. Als het om het minderhedenbeleid ging, vond hij dat Nederland moest ophouden allochtonen bij voorbaat als ‘zielig’ te bestempelen. Albeda geldt als één van de bedenkers van het inburgeringsbeleid.
