Dat beeld doemde vrijdag op na de eerste vijf gesprekken die de ICT-commissie van de Tweede Kamer voerde met deskundigen die ervaring hebben met automatiseringsprojecten bij de overheid. De commissie onder leiding van VVD’er Ton Elias probeert haar vinger op de zere plek te leggen. De afgelopen jaren ging het onder meer mis met de ov-chipkaart, C2000, UWV en de modernisering van de Gemeentelijke Basisadministratie.

Volgens informaticaspecialist Hans Mulder raakt de overheid elk jaar 4 tot 5 miljard euro kwijt aan mislukkende ICT-projecten. Van alle projecten slaagt 30 procent en van de grote projecten slechts 7 procent. Een kwart tot een derde van de nieuwe systemen mislukt en wordt nooit in gebruik genomen en pakweg de helft van de projecten wordt betwist. Dat laatste betekent dat ze duurder uitvallen, te laat klaar zijn of anders ingevuld worden dan de bedoeling was, aldus Mulder.

Hoogleraar Chris Verhoef schatte de faalkosten lager in, omdat de eerste kostenramingen altijd slecht zijn. Hij dacht aan hooguit 1 miljard euro aan verspilling van overheidsgeld. Volgens Verhoef gaat het niet om kwade opzet van bedrijven bij hun ramingen, maar eerder om onkunde aan beide zijden. De onderzoekers pleitten voor kleinere projecten, zodat het overzicht, de sturing en de communicatie verbeteren. Anderen noemden een simpeler doelstelling en transparant overleg noodzakelijk, zonder dat dit door allerlei Engelse termen uitmondt in geheimtaal.

Oud-projectleider Swier Jan Miedema meende echter dat iedereen de schuld juist te makkelijk bij de overheid legt. Volgens hem zit die in de tang van zeven grote ICT-leveranciers die het tempo en de kosten bepalen. Omdat de overheid zelf de ICT-kennis niet heeft, besteedt ze te veel uit. Signalen over slechte projecten komen vervolgens niet terecht bij de ambtelijke en politieke top, omdat niemand de verantwoordelijkheid op zich wil nemen, zei hij.

De hoorzittingen gaan 12 mei verder.