De impact van de geboorte van het eerste kind is een onderschat thema, meent Esther Kaper (1983). Toen uitgeverij Sestra, onderdeel van Jongbloed, haar vroeg om na het boek ”Hot issues, eerlijk over seks” opnieuw in de pen te klimmen, koos ze ervoor om haar eerste stappen als moeder te beschrijven. Kaper putte niet alleen uit haar eigen ervaringen, maar verwerkte in haar boek de ervaringen van 23 christenmoeders (Zie ook ”Schoorvoetend vertellen over onzekerheden”.)

De ondertitel van uw boek luidt ”Eerlijk over het eerste jaar”. Is het moeilijk om openhartig te zijn?

„Eerlijkheid geeft herkenning en echt contact. Ik probeer daarom een realistisch beeld te schetsen. De verhalen over de roze wolk kloppen niet, want de komst van het eerste kind zorgt voor een aardverschuiving. Het is het mooiste wat mij tot nu toe is overkomen en tegelijkertijd was het eerste jaar de pittigste tijd van mijn leven. Moeders zijn geneigd de positieve kanten te delen en bijvoorbeeld hun stress door een krijsende baby te verzwijgen, omdat ze vinden dat ze dit zelf moeten kunnen oplossen.”

U vergelijkt het leven van jonge moeders met een rit in een achtbaan. Dat klinkt heftig.

„Ja, want hun leven ís heftig. Mooi vanwege de diepe gevoelens van liefde voor het nieuwe leven. Moeilijk door onder andere slaapgebrek en de nieuwe verantwoordelijkheid voor een volledig afhankelijk kind. Ik onderschatte de impact van dat laatste.”

Wat vinden moeders het lastigst?

„Een nieuwe balans vinden na de geboorte van hun kind. Er wordt tegenwoordig veel van moeders verwacht. Ze hebben een baan, huishouden, sociaal leven en nemen deel aan kerkelijke activiteiten. Daar komt de moederrol bij. Veel moeders voelen zich tekortschieten. Ik moest leren mijn leven opnieuw in te richten. Voor de geboorte van Abel besloot ik geen moeder te worden die altijd naar haar kind staart. Naast de zorg voor hem, wilde ik mij voor 100 procent blijven geven op mijn werk en in alle sociale contacten.”

Vragen ouders te veel van zichzelf?

„Ja, maar ik wílde al die dingen graag doen. Het was confronterend om te ontdekken dat dit niet lukte. De volledige werkweek van vroeger is niet in drie dagen te proppen. Ik kreeg uiteindelijk de ziekte van Pfeiffer. Ik moest gaan nadenken over wat ik belangrijk vind in het leven en leren accepteren dat Abel het grootste deel van mijn tijd vraagt. Mijn man Job en ik stellen nu prioriteiten en bouwen rustmomenten in om nieuwe energie op te doen. Soms moet je daardoor mensen teleurstellen. Een positief effect is dat contacten aan diepgang winnen. Ik ben er meer bij, en niet in mijn hoofd al met de volgende dag bezig.”

Wat betekent de geboorte van een kind voor de relatie?

„Slaapgebrek versterkt emoties. Je raakt sneller geïrriteerd. Meningsverschillen over een huilend kind kunnen ontaarden in ruzie. Door alle drukte bestaat de kans dat je langs elkaar heen leeft. Plan daarom wekelijks een avond in waarin je samen bent. Een moment waarop je niet alleen over de luiers en voeding praat en tijd maakt voor het liefdesleven. Een kind is immers het gelukkigst als ouders het samen fijn hebben.”

U noemt de seksuele relatie kwetsbaar. Hoe is dat na de komst van een kind?

„Vooral voor de vrouw is seksualiteit dan een spannend thema. Haar lichaam is veranderd, er zijn de nodige kilo’s bijgekomen, ze geeft borstvoeding en zal zich soms minder aantrekkelijk voelen. Het is belangrijk om daar open over te zijn. De man moet zijn vrouw daarin respecteren. Echtparen kunnen naar andere vormen van intimiteit zoeken.”

Heeft Abels komst uw geloofs­leven verdiept?

„Voor mijn gevoel heeft mijn geloofsleven in Abels eerste levensjaar stilgestaan, want het viel niet mee om in die periode tijd voor Bijbelstudie en gebed te vinden. Tegelijkertijd ervoer ik Abels geboorte als een bewijs dat God bestaat. Het was een intense ervaring om nieuw leven uit Zijn hand te ontvangen. Wij kunnen wolkenkrabbers bouwen en op de maan lopen, maar alleen God schept nieuw leven. Nu ik moeder ben, begrijp ik Gods onvoorwaardelijke liefde voor mensen beter. Als ouder houd je zielsveel van je kind, probeer je hem voor leed te bewaren, voor onverstandige beslissingen te behoeden en wijs je hem zo nodig terecht.”

Wat verraste u het meest in de reacties van moeders?

„De grote verschillen. Ik kreeg niet de bevestiging die ik had verwacht. Geen twee moeders, geen twee kinderen en geen twee gezinnen zijn gelijk. Dat werkte voor mij relativerend. Wij vrouwen zijn sterk geneigd om naar anderen te kijken, voelen ons onzeker en oordelen snel over de aanpak van de buurvrouw. Laten we daarentegen van elkaar leren, de ander in haar waarde laten en ons eerlijk afvragen wat voor óns gezin de beste keus is. Dan zal de ene moeder de ambitie hebben om een paar dagen te blijven werken, terwijl een ander er voldoening in vindt om elke dag voor haar kind te zorgen.”

U vroeg moeders om gouden tips. Wat is uw belangrijkste tip?

„Zorg goed voor jezelf en verwen jezelf, hoe tegenstrijdig dit misschien ook klinkt. Vrouwen zijn goed in het zorgen voor anderen, maar vergeten vaak zichzelf. De vraag hoe het met de eigen accu staat, is echter van het allergrootste belang, omdat je anders vroeg of laat vastloopt. Ga dus als de baby slaapt niet altijd lopen poetsen of een vriendin bellen. Kies er af en toe voor om in jezelf te investeren door op zo’n moment op de bank te gaan liggen of een boek te lezen.”

Wat waren uw mooiste momenten tijdens de zwangerschap en in het eerste jaar van Abel?

„De echo in de tiende week. Mijn man en ik hebben met open mond naar het scherm zitten staren. Ik schrok ervan dat een kind op die leeftijd al zo compleet is. En dan te bedenken dat er op een later tijdstip nog abortussen worden gepleegd. Na Abels geboorte kon ik er enorm van genieten als hij na het drinken tegen mij aanlag. Hoe simpel kan geluk zijn.”

Schoorvoetend vertellen over onzekerheden

„Wees eerlijk over je gevoel tijdens kraamvisites. Mensen doen vaak of het een grote roze of blauwe wolk is, maar als je zelf eerlijk zegt dat de muren op je af komen of dat je het best pittig vindt, komen anderen vaak ook met ontboezemingen. Dat geeft al een stuk verlichting, omdat je je soms kunt schamen voor je gedachten. Je weet dan dat je niet de enige bent.” Het is een van de ”gouden tips voor kersverse moeders”. Deze adviezen zijn te vinden in ”Mama’s eerste stapjes”.

Esther Kaper (1983) beschrijft in dit boek haar ervaringen tijdens de eerste zwangerschap, de bevalling en het eerste levensjaar van Abel, de inmiddels tweejarige zoon die zij en haar man Job kregen. Het zijn in haar beleving gebeurtenissen die een aardverschuiving teweegbrengen (zie ook ”Komst eerste kind prachtig én pittig”). Ze staat daarin niet alleen, blijkt uit de citaten van 23 christenmoeders die in het boek zijn verwerkt. Kaper putte hiervoor uit de antwoorden op vragenlijsten die ze deze vrouwen voorlegde. Ze keek ook welke thema’s in de reacties de boventoon voerden. Deze onderwerpen kregen een plek in haar boek. Het gaat onder andere over het omgaan met een huilende baby, de balans tussen werk en privé en over het geloofsleven. Maar ook zaken zoals planning –„tegenwoordig kiezen we bewust voor het krijgen van kinderen”–, de veranderingen van het lichaam, seksualiteit tijdens het eerste jaar en de hectische eerste weken, waarin gevoelens alle kanten, op schieten komen aan de orde.

Kaper is lid van de evangelische gemeente Vineyard Utrecht, journalist en televisiemaker. Misschien verklaart dat laatste waarom er naast de citaten van de eerder genoemde moeders in vrijwel ieder hoofdstuk ervaringen van presentatrices en actrices staan.

De auteur heeft met haar boek kersverse moeders en vrouwen met een kinderwens op het oog. Kaper wil hun een realistisch verhaal voorschotelen. Ze hoopt dat zij hierdoor nog meer zin hebben om het „avontuur” van het moederschap aan te gaan en daar misschien iets beter op zijn voorbereid dan zijzelf destijds. Kapers toon is eerlijk, openhartig en direct, zonder banaal te worden. Elke moeder zal er iets van zichzelf in herkennen. Zoals Kaper het kernachtig verwoordt: „Af en toe sprak ik jonge moeders. Schoorvoetend vertelden ze mij over hun onzekerheden. Tegelijkertijd zag ik de glans in hun ogen wanneer ze over hun kind vertelden.”

Elke moeder die een vragenlijst invulde, leverde drie gouden tips. In het hoofdstuk ”Gouden tips voor kersverse moeders” zette Kaper er achttien op een rij, zoals „Vorm een team met je partner in zorg en opvoeding, maar blijf elkaar in het oog houden. Onderneem ook samen dingen, zonder de kinderen” en „Leef dicht bij God en bid voor je kind(eren), partner, jezelf en je omstandigheden. Wees dankbaar!”

”Mama’s eerste stapjes”, Esther Kaper, uitg. Sestra, Heerenveen, 2014; ISBN 978-94-91844-14-0; 207 blz.; € 16,50.