Het is een en al bedrijvigheid in het parochiecentrum naast de Xaveriuskerk. Maar dat heeft volgens pater Peelen niets met de aanstaande verhuizing te maken. „Hier zijn altijd mensen bezig. Ik verwacht pas rond Kerst te kunnen verhuizen. Het bisdom heeft toestemming gegeven, maar we zijn ook afhankelijk van de toestemming van Monumentenzorg. De Westerkerk is een monument en over ieder detail moet worden overlegd, tot het ophangen van schilderijen aan toe.”

Ogenschijnlijk is hij gewoon een van de parochianen, maar het opschrift op zijn trui verraadt zijn bijzondere functie. Pater Peelen is pastor van de rooms-katholieke parochie in Enkhuizen, daarvoor voer hij als aalmoezenier bij de marine de hele wereld over. Hij is lid van de orde van jezuïeten en gaat zo nu en dan voor in vieringen volgens de Byzantijnse ritus.

„De Xaveriuskerk vertoonde steeds meer gebreken”, vertelt hij. „Scheuren in de poeren, een lekkend dak, problemen met de verwarming: om dat te restaureren zouden we 1 miljoen euro moeten opbrengen. Onmogelijk voor een parochie met 150 kerkgangers.”

„Kijk”, wijst hij, „de beelden van Jozef en Maria wil ik meenemen, die zijn van steen. De andere beelden zijn van gips, die laten we achter. Sommigen spreken erover als stoepkrijt, maar er zit ook emotionele waarde aan.”

Wat ook mee moet, is de zwarte eikenhouten doopvont, in barokke stijl uit de 18e eeuw. „Een rijksmonument. Boven de doopvont hangt een in hout uitgesneden lijdende Christus, onder Hem een uit het paradijs vluchtende Adam en Eva.”

De parochie moest op zoek naar een nieuw onderkomen en die werd dichtbij gevonden. Op zo’n 100 meter afstand staat de Westerkerk, of eigenlijk: de Sint-Gommaruskerk. „Van oorsprong rooms-katholiek, totdat de Reformatie in 1572 een einde maakte aan de samenkomsten.”

De kerk is eigendom van Stichting Vrienden van de Westerkerk, die het gebouw al jaren verhuurt voor tentoonstellingen en evenementen. De stichting was blij met de belangstelling van de parochie, omdat het bedehuis zo haar wezenlijke functionaliteit weer terugkrijgt.

Via de winkelstraat gaat het richting de Westerkerk. „De klok van de Xaveriuskerk blijft luiden, ook als we zijn verhuisd. De kerken staan zo dicht naast elkaar, niemand die het merkt.”

De Westerkerk is een driebeukige hallenkerk, met een aantal opvallende elementen. Het koorhek bijvoorbeeld, met uitzonderlijk verfijnd houtsnijwerk. Dat de kerk vroeger in tijden van hoogwater het toevluchtsoord was voor mens én dier, bewijzen de ringen aan de muur. „Daar konden balken aan bevestigd worden om de dieren bij elkaar te houden”, weet Peelen, om daar met een kwinkslag aan toe te voegen: „Wie weet komt het in de toekomst weer van pas. Ik wil graag een levende kerststal.”

Op de grafzerken in het koor van de kerk blijft hij staan. „Hier komt een houten vloer boven. Dit wordt de plek voor de vieringen. De verwarming met infrarode gasleidingen boven aan het plafond moet naar hier worden doorgetrokken.”

Als het zover is, wil de pater een oecumenische dienst houden met alle voorgangers in Enkhuizen. „Om daarna de bisschop uit te nodigen voor de inwijdingsmis.” Wellicht dat de tijd dan ook rijp is voor een naamsverandering. „Ik denk aan Franciscus Gomaruskerk.”

Kerkendans in stad Enkhuizen

De verhuizing van de Xaveriuskerk is er een in een veel bredere context in Enkhuizen. De laatste jaren zijn veel kerken van eigenaar gewisseld.

De gereformeerde Ontmoetingskerk werd na een fusie met de hervormde Zuiderkerk verkocht aan de gereformeerde gemeente (gg). De hervormden en de gereformeerden kerken nu gezamenlijk in de Zuiderkerk.

De gg op haar beurt verkocht haar kerkgebouw aan het Wegje aan de christelijke gereformeerde kerk vrijgemaakt in Enkhuizen, een samenwerkingsgemeente van de christelijke gereformeerde kerk en de gereformeerde kerk vrijgemaakt. Die kon bij de verhuizing nagenoeg alles van de gg overnemen. Vanbinnen is de kerk ingrijpend verbouwd tot een open en lichte ruimte.