De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Powell, had eerder al gezegd dat de Verenigde Staten moeten laten zien dat zij zich niet verheven voelen boven het internationale oorlogsrecht. Veel Europese leiders hebben de afgelopen weken kritiek geuit op de behandeling van de gevangenen in Cuba.

Bush haastte zich wel te benadrukken dat deze „moordenaars” onder geen beding officieel de status van krijgsgevangenen zullen krijgen. De VS beschouwen de gevangengenomen al-Qaida-strijders als „illegale combattanten”, en niet als krijgsgevangenen.

Krijgsgevangenen hoeven geen antwoord te geven op vragen tijdens verhoren en moeten bovendien direct worden teruggestuurd naar het land van herkomst zodra de vijandelijkheden zijn afgelopen. De Saudische minister van Binnenlandse Zaken, prins Sayef, verzocht de VS maandag al zijn onderdanen die in Afghanistan gevangen zijn genomen, terug naar huis te sturen. Veruit de meeste gevangenen in Guantánamo Bay zijn afkomstig uit Saudi-Arabië. Bush voelt er weinig voor hen te laten gaan.

De gedetineerden op Guantánamo zijn in Afghanistan aangehouden tijdens de militaire operatie die de VS daar na de aanslagen in New York en Washington begonnen. Op dit moment zitten ongeveer 160 Taliban- en al-Qaida-strijders vast op de Amerikaanse legerbasis in Cuba.

De gevangenen zijn de afgelopen twee dagen voor het eerst sinds hun overbrenging naar Cuba verhoord. Volgens het Pentagon mogen de gedetineerden hun haar en baarden weer laten groeien, zolang dit geen risico met zich meebrengt voor veiligheid of gezondheid. Voor het vervoer naar Cuba waren de baarden van de gevangenen geschoren. Hier kwam internationale kritiek op omdat voor de Taliban hun baard een belangrijk religieus symbool is.

Buiten Afghanistan blijven de VS nog steeds alert op activiteiten van al-Qaida. Volgens de Amerikaanse gezant die belast is met de strijd tegen het terrorisme is het netwerk van Osama bin Laden actief geweest in vijftig landen en kan het overal opnieuw toeslaan. Leden van al-Qaida kunnen zonder problemen aanslagen voorbereiden en hebben daarbij geen instructies van hun meerderen nodig. Dat heeft de speciale Amerikaanse coördinator voor de strijd tegen terrorisme, Francis Taylor, dinsdag in Brussel gezegd tijdens een persbijeenkomst. Hij kon niet zeggen in welke mate al-Qaida door toedoen van de VS in zijn doen en laten is beperkt.

Uit Afghanistan zelf komen berichten dat strijders van het al-Qaida-netwerk van Osama bin Laden zich hebben gehergroepeerd. Pasha Khan, de nieuwe gouverneur van de provincie Paktia en een machtige militaire commandant, zei tegenover het Franse persbureau AFP dat ongeveer 6000 van zijn strijders gereedstaan om de aanval in te zetten op Zurmat. Hij wacht echter nog op extra informatie over de situatie ter plaatse.

In Afghanistan begon de politie dinsdag een grootscheepse veiligheidsoperatie waarbij illegale wapens in beslag worden genomen. De autoriteiten hebben diverse straten in de hoofdstad afgezet en doorzoeken auto’s op wapens. Op de radio is een boodschap uitgezonden waarin wapenbezitters worden opgeroepen hun wapens te laten registreren en een vergunning aan te vragen om ze te mogen dragen.

Het is ook de bedoeling dat automobilisten hun geblindeerde ramen vervangen. Getinte ramen zijn ook populair in de Afghaanse hoofdstad, voornamelijk uit privacy-overwegingen. Ze worden nu echter beschouwd als een middel om wapens uit het zicht van de veiligheidsdiensten te houden.