Ds. Hans Neels (1955) is sinds 2010 als gemeentepredikant verbonden aan De Brabantse Olijfberg. De gemeente in het centrum van de Scheldestad is altijd klein geweest en is dat nog steeds, geeft de in Vlaardingen geboren predikant aan. „De Rooms-Katholieke Kerk is in België de volkskerk. De VPKB is nog kleiner dan 1 procent van de bevolking. Onze gemeente heeft in de kaartenbak nog wel zo’n 800 leden, maar op zondag komen er tegen de 50 mensen. Deze gemeente heeft nooit kunnen denken in grote aantallen. Ze is altijd marginaal geweest.”

Dertig jaar geleden leidde de gemeente een „zieltogend bestaan”, zegt ds. Neels. „Vanuit onze gemeente is destijds in het naburige Brasschaat De Olijftak ontstaan. Daar gingen veel mensen naartoe, wat een aderlating voor de Antwerpse gemeente betekende.”

Ineens was er echter een „toeloop” van christenen uit het Oosten, waardoor de gemeente de achterliggende jaren van kleur is verschoten. „Het is eigenlijk een kerk van buitenlanders geworden. Naast een paar Hollanders en een enkele Belg kerken hier mensen uit bijvoorbeeld Pakistan, Afghanistan en Turkije. Een groot deel van de oudere generatie verstaat het Nederlands niet.”

Bijzonder is de groep Assyrische christenen uit een dorpje in Oost-Turkije, tegen de Iraakse grens. „Zij woonden in een christelijk dorp te midden van een moslimomgeving. Ze moesten weg en vroegen asiel aan in Europa. Een deel kwam in 1993 in Antwerpen terecht. Ze zeiden uitdrukkelijk dat ze niet rooms-katholiek of oosters-orthodox, maar protestants zijn. Ze kozen dus bewust voor onze kerk. Hun aanwezigheid geeft de dienst altijd een bijzonder karakter. Kernverzen uit een Bijbelgedeelte klinken bijvoorbeeld ook in het Turks en het Aramees. Ontroerend vind ik die gevarieerdheid. Volgens mij is die diversiteit de toekomst van de kerk.”

Het „raakt” hem als hij bedenkt dat zijn gemeente „in de verte” de voortzetting is van de reformatorischen uit de 16e eeuw. „Het is een bijzondere gemeente en dat geeft een apart gevoel. Ook als je bedenkt dat we kerken in een voormalige kloosterkerk. Dat complex werd aan het begin van de 17e eeuw gebouwd als onderdeel van een strategie om Antwerpen weer een roomse uitstraling te geven. De stad werd volgebouwd met kloosters en kerken en overal verschenen Mariabeelden. Grappig dat er nu al twee eeuwen protestanten in de kloosterkerk huizen.”

Of ds. Neels zich verwant voelt met de calvinisten uit de 16e eeuw? „De Reformatie was een essentieel moment in de geschiedenis van Europa. Maar deze beweging ging vooral terug op 
de Vroege Kerk. Ik wil graag 
vanuit dat ruimere perspectief kijken. Voor mij is daarom Augustinus belangrijker dan Calvijn of Luther.”