Buijs: Nieuwe balans tussen rechten en plichten nodig
UTRECHT. Wil de participatiesamenleving kans van slagen hebben, dan moet er een nieuwe balans worden gevonden tussen rechten en plichten.
De verzorgingsstaat heeft, vooral na de jaren zestig, „een wereld geschapen van alleen maar rechten”, betoogde politiek filosoof dr. G. J. Buijs donderdagavond in zijn Groen van Prinstererlezing in de Gertrudiskapel in Utrecht.
Als de burger nu plotseling de verzorgingsstaat moet gaan redden, dan „moeten we het woord ”plicht” opnieuw uitvinden”, aldus Buijs. Verder zijn „nieuwe morele oefenplaatsen nodig, omdat moraal nog altijd veel meer een zaak is van navolging van inspirerende voorbeelden dan van het gehoorzamen van regels.” De afschaffing van de maatschappelijke stage noemde hij in dat verband „verbijsterend.”
Daarnaast moet de overheid niet „rücksichtslos” terugtreden, maar een „complementair-faciliterende overheid” worden.
En maatschappelijke organisaties, „die nu vaak tot abstracte koepelorganisaties zijn verworden”, moeten weer echt maatschappelijke organisaties worden waar burgers bij betrokken zijn.
De burger is in Nederland jarenlang „verguisd, veracht, vervolgd” en „belachelijk gemaakt”, memoreerde Buijs. Vooral door hogeropgeleiden. „Gelukkig zijn veel mensen op allerlei manieren voor elkaar blijven zorgen.”
Het christelijk-burgerlijk beschavingsfundament „is al eeuwenlang veel taaier dan alle liberale, marxistische, nietzscheaanse of postmodern-Franse kritiek erop ons wil doen geloven”, verklaarde Buijs.