Uitgelaten speelt Sveta Wolstein met haar dochtertje Esti op het strand bij Kijkduin. Een straffe zuidwester laat de branding schuimen. De voorjaarszon doet verwoede pogingen de ijzige wind op andere gedachten te brengen.

Sveta Wolstein is ander weer gewend. Tweeënhalf jaar geleden verhuisde de Jodin van Oekraïne naar Israël, waar ze inmiddels in Petah Tikva woont.

„Dat heb ik altijd al gewild”, vertelt de Israëlische. „Historisch gezien hebben de Joden het steeds slecht gehad in Oekraïne. We hebben nooit een normale en vreedzame relatie met onze medeburgers gehad.”

Na de omwenteling van vorige maand is het er voor Joden in Oekraïne niet beter op geworden, meent Wolstein. „Sommige leiders van de revolutie zijn uitgesproken antisemitisch. Ik zag ook betogers met T-shirts met de tekst ”Dood aan de Joden”. De gebeurtenissen van de afgelopen tijd hebben ook tot een scheiding op het sociale vlak geleid. Enkele van mijn beste vrienden zijn daardoor uit elkaar gedreven.”

Al langere tijd probeert Wolstein haar moeder ertoe over te halen ook naar Israël te komen. Tot nog toe tevergeefs. „Ze heeft altijd een excuus. Ze wil haar huis niet opgeven. Ze kan mijn tante niet achterlaten, want die heeft geen paspoort. Ga zo maar door. Maar ik denk dat de Joden nú moeten vertrekken. Als de situatie verslechtert, zullen zij de schuld krijgen.”

Dat gebeurt inmiddels ook volop, vertelt Elena Kovarsky, directeur van de afdeling Aliyah en Absorptie van het Joods Agentschap in Jeruzalem. „Voor ons immigratieprogramma is het aantal aanvragen de afgelopen tijd met 10 procent gestegen. In totaal is de toestroom van Joden uit Oekraïne naar Israël met 20 procent toegenomen. Het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de toelatingsprocedure versoepeld om het proces te versnellen.”

Realistisch is Kovarsky wel. „De huidige onvrede heeft zeker niet in de eerste plaats met de Joden te maken. Maar we zien wel her en der incidenten. Dat zegt voor mij genoeg. Joden gaan een onzekere toekomst tegemoet. Ze kunnen nu beter vertrekken dan straks gedwongen vluchten.”

Koen Carlier helpt namens Christenen voor Israël sinds jaar en dag Joden vanuit Oekraïne naar Israël te emigreren. Met „gemengde gevoelens” liet hij vrouw en kinderen achter om een bezoek aan Nederland te brengen. Dat de situatie in Oekraïne zo uit de hand zou lopen, had hij niet voorzien. „Er was nota bene een akkoord tussen de EU en Oekraïne ondertekend. Er was een bestand gesloten en er waren vervroegde verkiezingen aangekondigd. En toch liep het plotseling helemaal uit de hand. Wat dat betreft heeft Poetin wel een punt dat de machtswisseling in Oekraïne niet legitiem is.”

Heel anders ligt dat voor de Russische annexatie van de Krim, meent Carlier. „Dat is puur een kwestie van belangen. De Zwarte Zeevloot en de uitvoer van olie naar China, om er maar een paar te noemen. De Russische beer is wakker geworden. Tot de verkiezingen zal het heel spannend blijven. Het oosten van Oekraïne zal vermoedelijk veel onrust houden. Maar verder is het koffiedik kijken.”

Hoe dan ook is er momenteel geen reden tot grote paniek, denkt de Vlaming. „Maar we hopen en bidden voor het beste, en tegelijk bereiden we ons op het slechtste voor.”

Nataliya Krishanovsky is een stuk somberder. „We hebben al die jaren gebeden dat dit niet zou gebeuren”, zegt ze. „In 2007 vertelde een Amerikaanse voorganger mij al dat hij in een droom had gezien dat Rusland de Krim zou inpikken en dat de Russen zelfs naar Kiev zouden oprukken. Dit is allemaal heel vreemd voor ons. Plotseling hebben we op onze koelkast een lijstje liggen met dingen die we altijd in huis moeten hebben. We zien op straat bordjes hangen met de locatie van de dichtstbijzijnde schuilkelder. Dat voelt als een oorlogssituatie.”